De 'hoofdgeschiedschriiver'
W:
"H
"D
Rabobank
11
'De manier
waarop de
Rabobank
functioneert
is heel bij
zonder3
11
[gsm
Jan Luiten van Zanden promoveerde
in 1985 op de geschiedenis van de
Nederlandse landbouw in de 19e eeuw.
Hij is hoofd van het team historici dat
aan de wetenschappelijke geschied
schrijving van de Rabobankorganisatie
werkt. Daarvoor is hij één dag in de
week vrijgesteld. Drie andere historici zijn ook parttime
met het boek bezig dat op 12 juni 1998 zal verschijnen.
Het gehele onderzoek neemt 22 maanden in beslag.
Jan Luiten van Zanden
Echtgenote
Huisarts Lenny Achthoven
lUl.Wl.M
Bas (11), Joost (7)
Hoogleraar economische
en sociale geschiedenis
Rijksuniversiteit Utrecht
Woonplaats
Vogelen
41
i i I I
Almere
door Mariëlle
Oostveen
Eén dag in de week is hij directeur van de onderzoeksschool
voor economische en sociale historici in Nederland. De ove
rige uren van zijn 28-urige werkweek doet hij onderzoek
aan de universiteit en geeft hij college. Vorig jaar stond Jan Luiten
van Zanden eerste op de ranglijst van historici
met de meeste publicaties.
combinatie van slagvaardigheid aan de top en een hele complexe
democratische structuur daaronder, vind ik een teken van hoop."
et succes van de Nederlandse land
bouw begint na 1890. De geweldige
expansie van de landbouw in deze
eeuw kun je niet los zien van de hele infrastruc
tuur die daaromheen is gecreëerd. Daarvan
maakt de coöperatieve beweging een belangrijk
deel uit. Dat vind ik een fascinerend fenomeen.
Waarom ontstonden die nieuwe institutionele
structuren aan het eind van de vorige eeuw? Ove
rigens heeft dat fenomenale succes van de Neder
landse landbouw ook zijn keerzijde. Vanuit milieu-
historisch oogpunt moet ik daarbij kanttekeningen plaatsen. In
mijn boek over de groene geschiedenis van Nederland laat ik zien
dat die ontwikkeling in bepaalde opzichten heel verstard is ge
weest."
e willen de term gedenkboek liever
niet gebruiken, omdat dat iets weg
heeft van een aardig verhaal waar
in wat leuke dingen op een rijtje worden gezet. We
ambiëren een wetenschappelijke geschiedschrijving
van de Rabobank. Daarvoor proberen we op een heel
serieuze manier uit te zoeken hoe de ontwikkeling
van de Rabobank is geweest, ook waar dingen niet
gelopen zijn zoals men zich dat had voorgesteld. Er
zijn regels afgesproken om onze onafhankelijkheid te
garanderen, anders kunnen wij ons werk niet doen.
We doen archiefonderzoek, interviewen mensen die
we vaak in stukken tegen zijn gekomen, of van wie
we het gevoel hebben dat ze strategische beslissin
gen hebben genomen en stellen hen af en toe vragen
die ze liever niet horen."
w
e manier waarop de Rabobank functioneert is heel
bijzonder. Het coöperatieve karakter gecombineerd
met een hoge mate van succes maakt de bank rela
tief uniek. Het is een tendens geweest bij coöperaties om dat karak
ter steeds meer te verwaarlozen, steeds meer gewone bedrijven te
worden. De coöperatieve bank staat in zekere zin haaks op het hele
denken in de jaren negentig. Daarin geven shareholder value en de
eisen van de kapitaalmarkt de toon aan. De Rabobank bewijst dat
een heel anders gestructureerde bank ook nu succesvol kan zijn. De
e zijn erg teleurgesteld in het archief van de Ra
bobank. Daar is buitengewoon onzorgvuldig mee
omgesprongen. Voor bepaalde perioden kunnen
we de zaken niet goed in kaart brengen, omdat de essentiële bron
nen ontbreken. Op grond van andere ervaringen hadden we de in
druk dat banken over het algemeen heel zorgvuldig waren en zijn
met hun archiefvorming. Ons onderzoek is nu ongeveer gevorderd
tot 1990, dus misschien is het voor de recente periode beter. Zelfs
cijfermateriaal over marktaandelen in de laatste twintig jaar is
niets meer te achterhalen. Er wordt aan gewerkt om het iets te ver
beteren."
