Consument koopt steeds bewuster
4 maatschappelijk handelen
bij de Rabobank
'Kredietverleners
zitten op een
sleutelpositie'
Reguliere dienstverlening
Het belangrijkste vindt Willem Lageweg dat de reguliere dienstverlening op
een maatschappelijke verantwoorde wijze geschiedt. Het beheer van de spaargel
den en verstrekken van leningen en beleggingsadviezen moet integer en zorgvul
dig zijn. Administratieve trucs zoals het bijschrijven van bedragen een dag na bin
nenkomst op de rekening van de klant - valutering dus - zijn uit den boze.
Gedrag
Maatschappelijk verantwoorde dienstverlening gaat samen met houding en
gedrag van medewerkers onderling en naar klanten toe. Daar wordt de bank op af
gerekend. Als baliemedewerkers onbeleefd zijn, daalt de maatschappelijke uitstra
ling van de organisatie, hoeveel miljoenen de bank ook schenkt aan bijvoorbeeld
De Zonnebloem.Uiteindelijk is bankieren een peoples business.
Faciliteiten
Op een iets ander niveau ligt het beschikbaar stellen van kennis en faciliteiten
door de Rabobank aan de rest van de samenleving. Gedacht kan worden aan het
loyaliteitsprogramma LokoSparen voor de middenstand die het zonder dat wellicht
had moeten afleggen tegen de Airmiles-warenhuizen. Issues als projecten voor al
lochtonen en de groenfondsen waarin beleggers kunnen investeren in groene on
dernemingen vallen daar ook onder. Wat dat betreft heeft de Rabobank kennis in
huis gehaald door de aanstelling van Bart Jan Krouwel als directeur duurzame ont
wikkelingen die mede-oprichter en ex-directielid van de maatschappelijk verant
woorde antroposofische Triodosbank is.
Sponsoring
Op de laatste en minst nadrukkelijke plaats staan sponsoring en donaties. Dat
is een geldstroom richting bepaalde doelgroepen in de samenleving internatio
naal, landelijk en plaatselijk. Bij elkaar verstrekken lokale banken en Rabobank Ne
derland ongeveer 40 miljoen gulden per jaar. De Rabobank streeft in toenemende
mate naar een partnershiprelatie met de ontvangende zijde om het probleem te
delen met de doelgroep en zich er niet met een Jantje van Leiden vanaf te maken.
In het buitenland helpt de Stichting Steun door Rabobanken kleine agrarische kre
dietcoöperaties in landen zoals Vietnam met specifieke kennis en relatief kleine
bedragen. De meeste lokale banken streven ernaar jaarlijks een procent van de
winst af te staan aan SSR.
vervolg van pagina 11
le denkwijze die gaat in de richting
van: de boer is koning van zijn eigen
land. Tegenwoordig weten de meeste
boeren best dat bepaalde landbouw-
en veeteeltmethodes de omgeving niet
ten goede komen en dat het anders
kan."
"Als bank kun je daar een belang
rijke rol in spelen. Maar dat is door
gaans een gevoelig onderwerp. Stel:
als kredietadviseur krijg je een vee
boer die een financiering vraagt voor
zijn bedrijf in kistkalveren. Hij benut
het maximale aantal vierkante meters
door er zoveel mogelijk kalveren op
te zetten die hij dan kan vetmesten.
Nog net volgens de regels. Maar als
de publieke opinie dat aantal verhou
dingsgewijs toch te groot vindt, dan
zal die regel veranderd moeten wor
den. Financiers moeten daar rekening
mee houden en niet klakkeloos zeg
gen: u voldoet aan de regel dus u
krijgt de centen. Dat is verkeerd van
uit ethisch oogmerk maar ook finan
cieel. Want de kans is groot dat die
regel binnen een paar jaar wordt aan
gepast en dan moet de lening versneld
worden afgelost. Dan zit de betreffen
de boer alsnog met een probleem dat
voorzien had kunnen worden. Wat
dat betreft, zitten kredietverleners op
een sleutelpositie. Die paar duizend
mensen verstrekken de kredieten aan
de 300.000 bedrijven die de Rabo
bank in de boeken heeft."
Naast de geluiden uit de zoge
noemde eerste wereld laten on
dernemers uit de derde wereld ook
hun stem horen. Boeren uit Mexico
maakten zich in de jaren tachtig sterk
voor een betere verkoopprijs van hun
koffie, omdat ze daar meer aan heb
ben dan aan steungelden om de eco
nomie op de been te houden. Uit deze
stellingname vloeide de stichting Max
Havelaar voort, die de koffie sinds
1988 inkoopt en verkoopt tegen een
prijs die een kwartje hoger ligt dan de
gemiddelde koffieprijs. In 1989 was
het verkochte volume 1,9 miljoen
kilo. Het verdubbelde tot 3,6 miljoen
kilo in 1995, aldus marketingdeskun
dige Marianne Smit van Max Have
laar.
In de publieke opinie is ook een
stijgende lijn waarneembaar." In
1988 was 30 procent van de bevol
king het eens met de stelling dat prijs
steun aan ondernemingen beter is dan
ontwikkelingshulp in de vorm van
grote bedragen geld overmaken. In
1995 zei 90 procent van de Nederlan
ders het daarmee eens te zijn. De eind
vorig jaar gelanceerde Oké-banaan
scoort boven verwachting. "We heb
ben al een marktaandeel van tien pro
cent terwijl dat van de koffie slechts
tweeëneenhalf procent is. Verschil
daarbij is wél dat consumenten bij
koffie veel merkbewuster zijn dan bij
bananen, waarvan er in Nederland
ook weinig merken op de markt
zijn."
De groep bewust kopende consu
menten groeit langzaam maar zeker.
"Maar de meerderheid denkt er niet
bij na zodra zij in de supermarkt staat
en kan kiezen voor een goedkoper
product. Tussen denken en doen zit
een groot verschil. Helaas komen de
meeste consumenten pas in actie
zodra ze worden geconfronteerd met
een bedrijf dat schade veroorzaakt die
dicht bij hen in de buurt komt."
Gleiche Leistung
Dat het soms veel gevraagd is van
een bankier om een boer te wijzen op
zijn maatschappelijke verantwoorde
lijkheid bij het verstekken van geld,
erkent Lageweg. "Je gaat eigenlijk
even op zijn stoel zitten, want je zegt
dat hij anders moet gaan onderne
men." De bedrijfsleiding moet op zijn
minst achter de maatschappelijke rol
van de Rabobank staan. "Toch mag
het ethisch bewustzijn van onze me
dewerkers daar niet alleen vanaf han
gen. Elk individu moet zich bewust
zijn van zijn eigen maatschappelijke
verantwoording als ondernemer. Bo
vendien kom je in de management-
kringen van de Rabobank ook nog
wel eens middeleeuwse toestanden
tegen."
