II
y
•ge
Ki
Lakt
wer
Nya1}it
are
Kasanda
Ontwikkelingen
<L>:n
father Müchunguzi laurinus.
dietcfoöperatie de enige mogelijkheid
voor de plattelandsbevolking om zich
te bevrijden uit de greep van woeker
rente eisende geldschieters.De gelijke
nis met de huidige situatie in Biha-
ramulo dringt zich meteen op. Zo
vertelt Patrick Boniface (28), ook lid
van de credit union, over zijn ervarin
gen met het reguliere bankwezen:
"Het eerste wat ze me vroegen, was
de waarde van mijn bezit. Want al
leen als je bezit groter is dan het te
lenen bedrag, heb je een kans dat ze
je geld verstrekken. Maar zoveel heb
ik niet dus de lening ging niet door."
Bij de 150ste geboortedag van
Raiffeisen, in 1968, besluit zowel de
Raiffeisenbank als de Boerenleenbank
een speciaal saluut te brengen aan
diens geestelijk erfgoed. De eerste
vraagt haar leden (de aangesloten
banken) een eenmalige gift ter leni
ging van de noden van achtergestelde
groepen in Nederland. De Boeren
leenbank kiest voor de bevordering
van coöperatieve spaar- en krediet
systemen in ontwikkelingslanden. De
beide coöperatieve banken institutio
naliseren hun initiatieven en voegen
ze bij de fusie in 1974 samen in de
Stichting Steun door Rabobanken.
Eénprocentsre-
geling
zen: "Alle
aangesloten
banken waren
het erover
eens dat zij ge
zien hun ach
tergrond naast
een commer
ciële ook een
maatschappe
lijke verant
woordelijkheid hebben. De opdracht
van Raiffeisen - 'Verbeter de levens
omstandigheden van de armste groe
pen in de samenleving, onder meer
door het opzetten van spaar- en kre
dietsystemen' - lag en ligt er immers
nog steeds. Weliswaar niet meer in
die vorm in Europa maar dat ontslaat
je als coöperatieve bank nog niet van
je verantwoordelijkheden."
Bij de oprichting van de SSR
komen de aangesloten banken over
een jaarlijks één procent van de
nettowinst op rekening van de stich
ting over te maken. Rabobank Neder
land verplicht zich elke ingebrachte
gulden te verdubbelen en tevens de
apparaatskosten van de SSR te beta
len. "Dat betekent dat het afgedragen
geld ook daadwerkelijk wordt be
steed", aldus Derkzen. De laatste
jaren schommelt het totaal aan te be
steden gelden (van de aangesloten
banken én Rabobank Nederland
samen) rond de vijf miljoen gulden
per jaar. Volgens de winstcijfers zou
dat tien miljoen gulden per jaar moe
ten zijn namelijk één procent van een
miljard gulden.
Derkzen: "Gezien het coöperatieve
karakter van de Rabobankorganisatie
heeft de jaarlijkse bijdrage op basis
van vrijwilligheid plaats. Er ligt een
afspraak en het is alleen maar te
hopen dat de aangesloten banken zich
eraan houden. Wij controleren het
niet, ook al omdat banken die dat ene
procent niet aan ons afdragen, wel
licht op lokaal niveau heel actief zijn.
En daar is niets op tegen."
Jaarlijks krijgt de SSR ongeveer
zeshonderd aanvragen om hulp waar
van ruim een kwart wordt gehono
reerd. Het merendeel daarvan betreft
buitenlandse projecten: de stichting is
actief in tachtig landen. Derkzen, in
een poging deze projecten onder een
gemeenschappelijke noemer te bren
gen: "Voor ons is de vraag heel we
zenlijk of er al sprake is van een zeke
re organisatie. De SSR steunt geen in
dividuen, alleen maar groepen die al
een zekere organisatie hebben, zeg
maar coöperaties in de dop. Boven
dien moeten de leden binnen de groep
invloed hebben op en verantwoorde
lijkheid dragen voor de gang van
zaken. En het moeten inkomensgene-
rerende projecten zijn."
Grondgedachte is dat de coöpera
tiefilosofie overal zijn nut kan heb
ben. Derkzen: "De basale principes
zijn zo simpel. Je hoeft alleen maar de
kennis over te dragen en dat is wat
wij in onze projecten proberen. Ver
geet ook niet, dat de situatie waarin
wij vorige eeuw begonnen niet wezen
lijk verschilt van wat je nu in de ont-
wikkelingslanden aantreft. En die si
tuatie is alleen te veranderen als je je
zelf organiseert." Inmiddels zijn er
volgens Derkzen ruim voldoende pro
jecten die het gelijk van de SSR bewij
zen, met als absolute topper het Wor-
king Women's Forum (WWF) in
India.
Kredietorganisatie Wat in 1982 begon
met een bijdrage in de kinderopvang
is inmiddels uitgegroeid tot een coö
peratieve kredietorganisatie waaraan
400.000 vrouwen deelnemen. Het
principe is onthutsend simpel: tien
analfabete vrouwen vormen een
groep en krijgen daarmee het recht op
een krediet van tweeduizend roepies.
Daarmee gaan de vrouwen ieder voor
zich een economische activiteit ont
plooien, bijvoorbeeld het vlechten
van mandjes. Het krediet moet in tien
maanden en tegen een rente van acht
tien procent aan WWF worden terug
betaald. Betaalt één van de tien haar
aandeel niet, dan zijn de andere negen
verplicht haar schuld te betalen. Als
de lening is terugbetaald, krijgt de
groep een nieuw krediet dat per lid
tweehonderd roepies hoger ligt.
Derkzen: "Het systeem in India
verschilt in zoverre dat daar niet be
gonnen wordt met sparen. Enerzijds
omdat die alleronderste laag niks te
sparen heeft, anderzijds omdat bij de
allerarmsten risico's vrijwel afwezig
zijn. Het is hun laatste kans en die
grijpen ze. In essentie is er trouwens
weinig verschil; de gang naar de bank
om rente en aflossing te betalen is
niet anders dan de gang naar de bank
om te sparen. Het is een discipline die
men moet leren, de eigen inbreng, de
eigen verantwoordelijkheid, het kun
nen naleven van regels."
