iSSSSBIig
eburtsortvon
hffilheln^
"Raiffeisen besefte dat er
meer moest gebeuren.1
m
Grollius:
kersverse vrijheid moesten omgaan.
Eeuwenlang hadden de landheren de
koers uitgezet en nu moesten ze het
plotseling zelf doen. Zelf zaaigoed
kopen voor het land, zelf koeien aan
schaffen voor melk en andere zuivel
producten. Gewetenloze lieden met
een paar centen achter de hand, wil
den de boeren wel 'helpen'. Waarom
contant betalen voor een koe? Ik zet
er wel één bij jou in de stal, dan be
taal je me gewoon terug in gemakke
lijke maandelijkse termijnen. Het
klonk de vaak ongeletterde boeren als
muziek in de oren, maar de kleine let
tertjes in het verhaal zagen ze over
het hoofd.
H
In die 'gemakkelijke termijnen' zat
een rente-opslag van 200 tot 300 pro
cent. Stuk voor stuk werden de boe-
renbedrijfjes in een financiële wurg
greep genomen waaraan niet te ont
snappen viel. Naarmate ze vaker in
gebreke bleven bij de afbetaling,
moesten ze steeds meer van hun have
en goed afstaan aan de geldschieter,
tot de woekeraar uiteindelijk de eige
naar was van alles wat de boeren be
zaten en ze zelfs moesten betalen voor
de melk die de koe in hun stal produ
ceerde.
Deze toch al hopeloze situatie werd
nog erger toen in 1846 de oogst in
het gebied mislukte en er dus niet vol
doende voedsel was om de naderende
winter door te komen. Raiffeisen, net
een jaar burgemeester, zon op maatre-
tim ■rat
gelen om te voorkomen dat een deel
van zijn dorpelingen van de honger
zou omkomen. Hij reisde naar het na
bijgelegen Koblenz om de overheid
over te halen een lading meel uit de
koninklijke voorraadschuren naar
Weyerbusch te sturen. De hoge heren
in Koblenz wilden wel meewerken
aan een regeling, maar op voorwaar
de dat het meel contant zou worden
verkocht. Raiffeisen besefte onmid
dellijk dat die voorwaarde noodhulp
onmogelijk maakte. Juist de mensen
die het meel het hardste nodig had
den, hadden geen geld.
'Raiffeisenbroodje' Raiffeisen besloot
het anders te doen. In een ongekende
opwelling van eigenzinnigheid ver
kocht hij het brood op de pof. Daar
mee was een deel van het probleem
opgelost, maar er was meer. De bak
kers in de omgeving wilden het meel
wel tot brood verwerken, maar alleen
tegen de hoge tarieven die ze daar
voor gewoonlijk rekenden. Geen den
ken aan, moet Raiffeisen gedacht heb
ben. In een vergadering met welge
stelde burgers uit de buurt werd
besloten een eigen bakhuis neer te
zetten, waar iedereen voor een zacht
prijsje zijn brood kon laten bakken.
Raiffeisen legde als eerste geld ervoor
op tafel. De bakkers moesten knarse
tandend toezien hoe Raiffeisen hun
monopoliepositie ondergroef en kort
daarna waren in het hele gebied de
prijzen aangepast aan die van het
bakhuis in Weyersbusch. Raiffeisen
was er met de 'Weyerbuscher Brodve-
rein' in geslaagd een
opening te vinden in
de vicieuze cirkel
waarin het gebied
verkeerde.
Herr Grollius
lacht. De bankbe-
heerder, die het
woord honger zo te
zien alleen kent van
horen zeggen, heeft
plezier in het rondleiden van 'die
Herrn aus den Niederlande'. Hij gaat
voor naar het bakhuis, dat overeen
komstig de bouwtekeningen weer pre
cies zo is opgebouwd als het er des
tijds moet hebben uitgezien. Onder
een afdakje tegen de muur buiten lig
gen houtblokken hoog opgestapeld.
"Als hier groepen komen, dan steken
we desgewenst de oven aan, zodat
men een echt Raiffeisen-broodje mee
naar huis kan nemen," zegt hij glun
derend. Tussendoor licht hij toe dat
de burgemeester het destijds niet al
leen liet bij noodhulp. Grollius:
"Raiffeisen besefte dat er meer moest
gebeuren. Veel boeren hadden voor
dat het meel uit Koblenz arriveerde,
hun voorraad zaaigoed voor het vol
gende seizoen opgegeten. Als er niets
gebeurde dreigde er op afzienbare ter
mijn een nieuwe hongersnood. De
burgemeester riep de Brodverein bij
een en stelde voor om met gemeente
geld een fonds op te richten om zaai
goed te kopen. De boeren zouden pas
hoeven te betalen als de nieuwe oogst
binnen was. De anderen gingen ak
koord en het plan slaagde."
Legendarisch j_[oe ongewoon Raiffei-
sens plan destijds ook was, echt le
gendarisch werd de burgemeester pas
toen hij - drie jaar na zijn benoeming
in Weyerbusch - werd overgeplaatst
naar het nabijgelegen Flammersfeld.
De toestand in dit plaatsje kwam vrij
wel overeen met die in Weyerbusch.
Arme boeren, slechte oogsten, gewe
tenloze woekeraars. Raiffeisen wist
dat er iets gebeuren moest en verder
bouwend op zijn ideeën, wist hij 60
inwoners zover te krijgen dat ze een
vereniging oprichtten met als doel vee
te kopen voor de armste boeren in het
gebied. Ieder lid stond met zijn hele
hebben en houwen garant voor het
kapitaal van deze 'Flammesfelder
•jfjaus hiö .vttnf» 3f wliir.
