4
Bedrijven
Ongewone coalities in de biologische landbouw
"Boeren en natuurbeweging zijn bondgenoten." Aldus voorzit
ter Ria Beckers van de Stichting Natuur en Milieu en agrarisch
manager Arie van der Spek van Rabobank Nederland. Hun
visie op de dogma's en dilemma's van duurzame agrarische ont
wikkeling: "Weg met het vijanddenken."
"Opmars van de biologische
landbouw leidt tot onorthodoxe
samenwerkingsverbanden."
Nieuwe bondgenoten
Cynici hanteren het
steevast als argu
ment: de biologi
sche landbouw kan de we
reld nu al niet voeden, laat
staan over dertig jaar wan
neer de bevolking is ver
dubbeld. Erover praten
vinden ze 'ideologisch ge
zwets.' Rabiate voorstan
ders van het milieu opteren
daarentegen juist voor to
tale omschakeling. Dogma's
die tekenend zijn voor de
dilemma's, reageert Van der
Spek. "Genoeg voedsel is
geen probleem -dat is een
verdelingsvraagstuk- maar
hoe de voedselproductie
zich verhoudt tot de na
tuur." En daarbij zijn, zegt
hij, diverse vormen van
duurzame landbouw denk
baar "zonder deze direct
het etiket biologisch op te
plakken."
Ook Beckers zegt totale om
schakeling irreëel te vinden.
"Kern van de discussie is
niet dat biologische land
bouw per se moet, maar de
vraag welke bedreigingen
op ons afkomen en hoe we
daarvan kansen kunnen
maken." Want één ding is
zeker, zeggen zowel Van der
Spek als Beckers, het 'einde
van het nooit genoeg' is
nabij en dat zal grote conse
quenties hebben voor de
traditionele opvattingen
over productie en afzet van
voedsel.
Van der Spek: "Mensen in
dividualiseren, denken an
ders over hun voedselpakket
dan vroeger. Ze stellen sim
pelweg totaal andere eisen.
Het gevolg is dat markten
fragmenteren en de vraag
naar buikproducten af
neemt. Kwaliteit dus in
plaats van kwantiteit." Voor
de agrarische sector, opge
voed met het credo 'meer is
beter', is dit een enorme
verandering. Beckers.
"Nederland is geen eiland.
Overal ter wereld groeit de
kritiek op de gangbare land
bouwmethoden en zijn ver
anderingen gaande. De con
sument speelt daarbij zeker
een rol, maar ook het in
zicht dat milieu en economie
twee zijden zijn van één en
dezelfde medaille. Langzaam
maar zeker komen we er
achter dat bedrijven die mi
lieutechnisch slecht preste
ren daar economisch hinder
van ondervinden. Dat profit
geen afgeleide is, maar
hoort bij people en planet."
Ondanks die wetenschap én
de sterk gestegen interesse
van de burger in de her
komst van zijn dagelijks
voedselpakket, overheerst in
de polder nog altijd het
Calvinistisch adagium 'eten
is noodzaak en mag vooral
niet teveel kosten'.
Vergeleken met het buiten
land -"Nederlanders hou
den er nogal rudimentaire
eetgewoonten op na", aldus
aantal dat de vraag overi
gens nauwelijks kan bijslof-
fen nu supermarkten steeds
tuinders horen natuurlijk
wel een behoorlijke prijs
voor hun producten te krij
gen. Maar het verschil met
de gangbare landbouw
moet natuurlijk niet te
groot zijn."
Early adapters onder de
boeren en tuinders -onder-
nemers die ver voor de troe-
Inmiddels heeft de opmars
van de biologische land
bouw geleid tot menig onor
thodox samenwerkingsver
band. Het recent afgesloten
convenant biologische var
kenshouderij is hiervan een
treffend voorbeeld. Boeren,
natuur- en milieubeweging,
afzetorganisaties en
Rabobank hebben hierin
vastgelegd te streven naar
schaalvergroting van de bio
logische varkenshouderij.
"Eén van die fantastische
coalities tussen boeren,
banken, afzetorganisaties
en natuurbeweging, die be
wijzen dat we langzaam
Ria Beckers: "Boeren moeten volop de ruimte krijgen hun taak uit te oefenen."
meer ruimte in het schap re
serveren voor het EKO-
Keurmerk. Punt van kritiek
is de kostprijs. Die is te
hoog, vinden de inkopers en
dat remt de definitieve
doorbraak van EKO-pro-
ducten. Als oorzaak noe-
Van der Spek- loopt de
Nederlandse biologische
productie ver achter, al
stijgt ook hier de belang
stelling. Inmiddels telt
Nederland bijna duizend
biologische boeren. Een
men ze onder meer de inef
ficiënte distributie. Beckers
is het hier ten dele mee
eens. "De efficiency kan
daadwerkelijk worden ver
beterd. Kwaliteit kost ech
ter geld en de boeren en
pen uit vernieuwingen door
voeren- verdienen volgens
Beckers extra steun van hun
bank. En daaraan mankeert
het, zegt ze. Haar conclusie:
banken zijn huiverig voor
het financieren van innova
tieve ondernemers. "Ik kan
natuurlijk niet alle inhoude
lijke aspecten beoordelen,
maar heb de stellige indruk
dat de Rabobank de gang
bare landbouw makkelijker
financiert dan de biologi
sche." Een opvatting die
door Van der Spek wordt
tegengesproken. "Bancair
bezien is de biologische
landbouw een volstrekt nor
male ondernemersactiviteit.
Voor de financiering daar
van gelden exact dezelfde
uitgangspunten als voor de
gangbare landbouw."
maar zeker de goede kant
opgaan", aldus Beckers. De
milieubeweging ziet ze als
partner van de boeren.
"Zij zullen volop de ruimte
moeten krijgen om hun
functie -het produceren van
ons dagelijks voedsel-
verantwoord te kunnen uit
oefenen." Samenwerking -
"weg met het vijandden
ken"- is de beste manier om
op alle fronten progressie te
boeken, vindt ook Van der
Spek. Huidige dogma's en
dilemma's hoeven dat vol
gens hem niet in de weg te
staan. "Want hoe je het
ook bekijkt: uiteindelijk is
duurzame ontwikkeling
niets meer en niets minder
dan ons tribuut aan de
toekomst van volgende
generaties."
Rabokrant Extra
