'Boer evolueert tot
kwaliteitsentrepeneur'
Bedrijven Advies
Rol van Europa op wereldhandelstoneel staat centraal in Agenda 2000
'Europa kan zich niet permitteren
vast te houden aan een politiek van
protectionisme'
De Europese landbouw moet concurrerender worden
vindt Europees Landbouwcommissaris Franz Fischler.
Hij opteert voor het einde 'van het nooit genoeg.'
Een goede ontwikkeling, zegt ook landbouwspecialist
Harry Smit van de Stafgroep Economisch Onderzoek.
Over de toekomst van de boeren is hij optimistisch,
ondanks de rigoureuze veranderingen die hen te wachten
staan. Volgens hem "evolueert de boer in tempo van
volumeveteraan tot kwaliteitsentrepeneur."
Op het Europese
platteland woedt
een ware revolutie.
Hoge landbouwprijzen, in
stand gehouden door een
sterk beschermend beleid,
worden verlaagd.
Exportsubsidies en import
beperkingen verminderen.
Tegelijkertijd staat de relatie
tussen boer en burger onder
druk. Het platteland is niet
meer vanzelfsprekend het
exclusieve domein van de
agrarische sector. Ook de
stedeling wil er zeggenschap
over. "Het stilzwijgende
contract tussen landbouw
en samenleving is opge
zegd", schreef Paul Kuypers
in het NRC-Handelsblad
van 4 juli. In alle geledingen
van de samenleving is men
anders gaan denken over de
waarde van de natuur én de
productiemethoden in de
landbouw. Weliswaar heb
ben deze laatste Europa
grote welvaart gebracht,
Nederland voorop, de pu
blieke opinie eist een andere
manier van werken.
Europese rol verandert
Agenda 2000 -de landbouw
voorstellen waarmee
Fischler de poort van het
protectionistische Fort
Europa naar de rest van de
wereld voorgoed wenst open
te zetten- appelleert deels
aan die veranderende pu
blieke opinie. Agenda 2000
gaat echter vooral over de
rol van Europa op het we
reldhandelstoneel. Die rol
zal drastisch veranderen,
verwacht Smit. Boter-, zui
vel-, en vleesbergen kunnen
bijvoorbeeld niet meer tegen
afbraakprijzen worden ge
dumpt op de wereldmarkt.
Smit: "Door de Europese
landbouwpolitiek is de we
reldmarkt een overschotten-
markt. Volkomen overgele
verd aan de Europese
productie, met sterk fluctu
erende prijzen elders en sta
biele prijzen in Europa. Dat
kan dus niet meer."
Om de aansluiting met de
Landbouwspecialist Harry Smit: "Vergeleken met de rest van Europa
verkeert de Nederlandse boer in een goede uitgangspositie."
voor het instandhouden van
de ijzersterke uitzonderings
positie van Europa. Harde
noodzaak, aldus Smit.
"Europa kan zich niet permit
teren vast te houden aan een
politiek van protectionisme.
We zijn simpelweg te duur."
Zich verschansen in het Fort
rest van de wereld te vinden,
zullen de kunstmatig opge
voerde Europese landbouw
prijzen radicaal naar bene
den moeten. Draconisch,
vindt menig pleitbezorger
Europa, grenzen potdicht,
vindt hij "een heilloze weg die
nadelig is voor exporterend
Nederland." Inmiddels is
voorgesteld de interventieprij
zen voor zuivel met 15%
Boeren zullen in de toekomst kiezen voor schaalvergroting óf
neveninkomsten creëren.
naar beneden te brengen,
voor graan met 20% en voor
rundvlees met 30%.
Overigens worden de boeren
niet zonder meer aan de
mores van de vrije markt
overgeleverd. Vooralsnog
krijgen ze, ter compensatie
van prijsdalingen en nood
zakelijke kostprijsverlaging,
een inkomenstoeslag.
Evenals de rest van de voor
stellen van Fischler is dit een
vervolg op de in 1992 in
gang gezette MacSharry her
vormingen. Kern van deze
hervormingen: directe inko
menssteun in plaats van
prijssteun. Afhankelijk van
de sector maakt deze inko
menssteun een deel van de
prijsdalingen goed.
Gemiddeld in de rundvee
houderij 80%, in de zuivel
60% en in de akkerbouw
50%. Desondanks krijgt de
Nederlandse boer te maken
met een forse financiële
aderlating. Het Landbouw
Economisch Instituut (LEI)
becijfert de jaarlijkse inko
mensdaling voor melkvee
houders op ƒ15.000,-, voor
gespecialiseerde stierenmes-
ters op 23.000,-, voor ak
kerbouwers op ƒ6.000,- en
voor de akkerbouw in de
Veenkoloniën op ƒ14.000,-.
Schaalvergroting domineert
Volgens Smit is er geen alter
natief. Desondanks hoeft de
Nederlandse boer niet te
wanhopen. "Hij is als geen
ander in staat gegarandeerde
kwaliteit te leveren met pro
ducten die volkomen
traceerbaar zijn. Vergeleken
met de rest van Europa is
dat een uttique sellingpoint."
Boeren zullen, zegt Smit, in
de toekomst kiezen voor
schaalvergroting óf nevenin
komsten creëren. Een trend
die ook het LEI signaleert.
Volgens het LEI ontpopt een
aantal boeren zich als 'ruraal
ondernemer'. Bijverdiensten
zoeken ze veelal in het
agrarisch natuurbeheer, het
agritoerisme en werk buiten
het eigen bedrijf.
Gedicteerd door de econo
mische omstandigheden zal
schaalvergroting echter
zeker doorzetten. "Het is
én/én", aldus Smit, die van
mening is dat schaalvergro
ting domineert boven klein
schaligheid.
Desalniettemin ziet ook hij
kans voor kleinere boeren,
niet in de laatste plaats van
wege de herwaardering van
het platteland bij stedelin
gen. "Het Europese platte
land, ook dat in Nederland,
vertegenwoordigt een eeu
wenoude cultuur.
Kleinschalig, gevarieerd én
uniek." Dat in stand houden
is eveneens een taak van de
boer, staat in Agenda 2000.
Smit: "Europese boeren pro
duceren niet alleen voedsel,
maar leveren eveneens een bij
drage aan het milieu, het land
schap, de natuur en het socia
le leven op het platteland."
Het is overigens zeer de
vraag of Nederlandse boeren
veel profijt zullen hebben
van de structuurmaatregelen
die Brussel voor ogen heeft
om het Europese landschap
te bewaren. Smit: "Verge
leken met de rest van Europa
verkeert de Nederlandse boer
in een goede uitgangspositie.
Hij is kapitaalkrachtig,
woont in een land met een
uitstekende infrastructuur en
heeft de onderzoekscentra
bij wijze van spreken in de
achtertuin."
8
Rabokrant Extra
