Nijmegen: Waalstad Wereldstad
Duurzaamheid is méér dan zorg voor het milieu
Voor echte eco-boeren is geld niet
de drijfveer voor groenfinanciering
Rabobank fungeert als denktank voor grootstedelijke dilemma's
Flevoland grootste groenfinancier
g
Waalstad Wereldstad, luidt de slogan waarmee Nijmegen reklame
maakt voor de eigen stad, waaronder ook de nieuwe Vinex-lokatie.
De lokale bank, gemeente en projectontwikkelaars discussieerden
onlangs over de toekomst van dit woonoord aan gene zijde van de
Waal. De bank fungeerde daarbij als denktank.
Bennie Beek en Miriam Vriezekolk kregen onlangs uit banden van
Bart-Jan Krouwel (r), hoofd SDO, een oorkonde overhandigd voor de
24 verstrekte groenfinancieringen van Rabobank Flevoland.
Voor een 'echte eco-boer' - die met hart en ziel ecologisch produ
ceert - is het groene geld niet de drijfveer, denkt Benny Beek van
Rabobank Flevoland. "Die beschouwt het rentevoordeel hooguit als
een extraatje." Beek en Miriam Vriezekolk verstrekten, samen met
collega's, 24 groenfinancieringen en staan daarmee binnen de
Rabobankorganisatie aan de top. "Je moet natuurlijk wel enige
affiniteit hebben met de ecologische landbouw."
"De gemeente maakt zich druk
over duurzame ontwikkeling,
projectontwikkelaars willen snel
van hun huizen af en wij denken
met beide partijen mee." Kort
schetst Alfons Smits van
Rabobank Nijmegen het groot
stedelijk dilemma waarin de
bank belandde en waarvoor nog
geen kant en klare oplossing is
gevonden maar waarover wel
allerlei ideeën bestaan, variërend
van wild tot minder wild.
"Weliswaar in een prematuur
stadium, maar toch", aldus
Smits, die het teamdenken inspi
rerend vind. "Wij zoeken het in
het onvoorspelbare."
De combinatie gemeente, bou
wers en bank levert dan ook
onorthodoxe ideeën op, waarvan
"Hoe kun je de prikkeling van
de zon, de kabbeling van het
water bezitten? Hoe kun je de
lucht, de warmte van het land
kopen of verkopen." Het is 1854
wanneer Chief Seattle van de
Dwamish, een inmiddels verdwe
nen Indianenvolk, de Big Chief in
Washington met deze woorden
waarschuwt voor de gevolgen
van het onbarmhartig exploite
ren van de aarde. Bijna honderd
vijftig jaar later, een industriële
en een technologische revolutie
verder en aan de vooravond van
een nieuw millennium, begint
wereldwijd het besefte dagen dat
natuurlijke hulpbronnen eindig
zijn. Dat de kwaliteit van leven
sommige overigens geruime tijd
hebben liggen sluimeren. Door
met elkaar te denken over de toe
komst van de stad komen derge
lijke ideeën weer tot leven", zegt
Smits. Zo lijkt het uit de ijskast
gehaalde idee van een kabelbaan
over de Waal levensvatbaar, te
oordelen aan de haalbaarheids
studie. Smits: "Niet in de file op
de brug om het centrum van de
stad te bereiken, geen parkeer
problemen en de stad krijgt er
een attractie bij." Of dit plan ook
wordt uitgevoerd is echter nog
lang niet zeker. Dat is afhankelijk
van de kosten en de financie
ringsmogelijkheden. Daarbij
kijkt de bank nadrukkelijk naar
de mogelijkheden van een groen
financiering.
O
O
E,
o-
o
o-
*r-
ns
Oq
3
en
meer omvat dan het boeken van
technologische vooruitgang en
dat er voor de generaties van
morgen niet alleen plaats moet
zijn, maar ook kansen om zich
verder te ontplooien. Economi
sche groei, eens het credo van het
westen, ruimt het veld voor
beheersbare groei. Duurzaamheid
- voor Chief Seattle een ijzeren
logica - verschijnt hoog op poli
tieke, publieke en bedrijfsagen-
da's.
Ook de Rabobank wil met haar
bedrijfsactiviteiten bijdragen aan
ecologische duurzaamheid: het
instandhouden van het eco
systeem. Dit staat eveneens in
Ook is inmiddels het idee gelan
ceerd de jachtige carrière-yuppen
die straks waarschijnlijk in gro
ten getale Waalstad bevolken, te
ontlasten van klussen waar men
sen vaak geen zin in hebben.
"Werk als strijken, boodschap
pen doen, ramen zemen en hond
uitlaten", somt Smits op. Hij en
zijn gesprekspartners bij de
gemeente denken momenteel
hard na over een dienstenmake
laar voor mensen met te weinig
tijd en voldoende geld. Smits:
"Ondernemende mensen zouden
hierin kunnen stappen."
Overigens zoekt de Nijmeegse
bank het niet alleen dichtbij huis.
Aan de andere kant van de
wereld, in de Nicaraguaanse stad
Masaya, zullen dit jaar nog vijf
tig nieuwe huizen voor de aller
armsten verschijnen, een initia
tief van de Nijmeegse Stichting
Trans-Atlantico. "Zodat die men
sen tenminste een fatsoenlijk huis
hebben", zegt Smits. Een deel van
het geld voor deze huizen wordt
gefourneerd door de projectont
wikkelaars die Waalstad bouwen
en de gemeente. Van elke ver
kochte vierkante meter grond
storten zij twee kwartjes in de
Stichting Trans-Atlantico. De
nieuwe bewoners krijgen de hui
zen niet gratis, maar via een ren
teloze lening. Smits: "Uitsluitend
een zak geld geven zet geen zoden
aan de dijk." De bank wil hier
mee samen met anderen, ook
buiten het eigen werkgebied, bij
dragen aan een duurzamer
samenleving.
het concept-ambitiestatement.
Een streven dat door de meeste
banken wordt onderschreven..
Kersten: "Door meer te doen dan
alleen maar liefdadigheid probe
ren ook zij een bijdrage leveren."
Een aantal banken, en ook
Kersten, vinden ecologische duur
zaamheid essentieel, maar tevens
een minimale invulling van het
begrip duurzaamheid. "Voor een
echt duurzame wereld is de socia
le context van groot belang.
Wanneer wij niet zorgen voor het
instandhouden van het ecosys
teem en natuurlijke hulpbronnen,
gaat de wereld aan overmatig ver
bruik ten onder. Doen we dat wel
maar zonder aandacht voor socia
le duurzaamheid, dan zit de
wereld ecologisch misschien goed
in elkaar, maar is geen sprake van
een duurzame samenleving. We
komen dan terecht bij thema's als
de ontwikkeling van mensen,
armoede, de kloof tussen rijk en
Het waait er altijd, waardoor
de windmolens er als paddestoe
len uit de grond lijken te zijn
geschoten. En de bodem is er nog
relatief schoon. Voor een agra
risch ondernemer met biologi
sche ambities is Flevoland een
provincie met ongekende moge
lijkheden. Het verstrekken van
het groene geld moet dan ook een
fluitje van een cent zijn.
Beek: "Gunstige omstandighe
den zijn natuurlijk mooi meege
nomen, maar het blijft mensen
werk. Je moet natuurlijk wel
enige affiniteit hebben met de
ecologische landbouw, weten hoe
arm, tolerantie, rechtvaardigheid,
leefbaarheid en dergelijke."
Toch maakte de bank destijds
een welbewuste keuze, toen ze
uitsluitend ecologische duur
zaamheid opnam in het ambitie
statement. Kersten: "Betrokken
heid is één van de kernwaarden
van de Rabobankorganisatie.
Betrokken zijn bij mensen is
een vanzelfsprekend gegeven,
maar ook betrokkenheid op de
omgeving waarin mensen leven,
wonen en werken. Daar komt
onze insteek op ecologische duur
zaamheid dus vandaan. Wanneer
we ons richten op 'brede' duur
zaamheid, lopen we de kans dat
kracht en energie worden ver
snipperd. Duurzaamheid kan dan
een containerbegrip worden waar
je alles kunt onderbrengen. Laten
wij ons daarom in ieder geval
richten op het minimum. Het via
bedrijfsactiviteiten bijdragen aan
ecologische duurzaamheid is op
dit moment de beste keuze."
een koe eruit ziet en hoe de aard
appelen en bieten groeien, anders
kun je het wel vergeten."
Niet iedere ondernemer blijkt
echter even geporteerd van het
groene geld dat Rabobank
Flevoland inmiddels zo kwistig
heeft verstrekt en waarvoor Beek
en Vriezekolk onlangs een oor
konde kregen. Op voorlichtings
avonden is nog wel eens kritiek te
horen van boeren die gangbaar
produceren. Vriezekolk: "Dat wij
groene leningen verstrekken,
beschouwen zij als oneerlijke
concurrentie."
Toch komt volgens Beek en
Vriezekolk ook in de gangbare
landbouw het ecologische den
ken stevig op gang. "Boeren zien
dat het anders kan. Bij de super
heffing schreeuwden ze moord en
brand, terwijl veel bedrijven er
achteraf bekeken veel beter van
werden. Simpelweg omdat ze kri
tisch moesten kijken naar de kos
ten." Bovendien gaan veel agra
riërs bewuster om met chemische
gewasbeschermingsmiddelen en
zijn veel boeren bezig met een
agrokeurmerk. De stap naar eco
logisch is dan snel gezet. Dat
geldt in veel mindere mate voor
biologisch-dynamisch, denkt Beek.
"De stand van zon, maan en ster
ren en de zaaikalender staan
tamelijk ver af van de gangbare
landbouw."
Ook een recente LEl-publicatie
werkt mee aan het nieuwe den
ken, hoewel daar een zeker
opportunisme bij komt kijken.
Volgens deze studie ligt het
arbeidsinkomen in de biologische
landbouw beduidend hoger dan
in de gangbare. Beek: "Ik ben wel
eens bang dat een boer alleen
maar omschakelt omdat hij nu te
weinig verdient en zich onvol
doende onbewust is van de totaal
andere bedrijfsvoering."
Een kabelbaan over de Waal zou in de gemeente Nijmegen files
parkeerproblemen kunnen voorkomen.
Duurzaamheid. 'Weinig vergankelijk', leert de Dikke van Dale.
Moeder Aarde niet zwaarder belasten dan strikt noodzakelijk,
zegt de volksmond. Ecologische duurzaamheid is een minimum
vereiste om de wereld ook voor de generaties van morgen in stand
te houden, vindt Bert Kersten van de Stafgroep Strategie. Het
begrip duurzaamheid heeft volgens hem ook een bredere, sociale
context.
