Inhoudsopgave Voorwoord Bestuursverslag Corporate governance Consolidated Financial Statements Company Financial Statements Pillar3 Waarde hypotheekportefeuille Totaalbedrag leningen Totale hypotheekportefeuille 195,9 miljard euro Energielabel A (16,4% van het totaal) 32,1 miljard euro' Klimaathypotheken 81,9 miljard euro 1 In 2016 had ongeveer 15% van de woningen in onze hypotheek portefeuille een definitief energielabel. Dit hebben we geëxtrapoleerd naar de totale hypotheekportefeuille. Om tot de totale correspon derende waarde van de leningen te komen, gaan we ervanuit dat de waarde van de lening van een met een hypotheek gefinancierde woning voor alle energielabels hetzelfde is. De dekking van de gegevens verbeterde in 2016, het percentage woningen meteen definitief energielabel in de hypotheek portefeuille steeg met 50%. In vergelijking met de gemiddelde Nederlandse woningmarkt, heeft de Rabobank-portefeuille 7% meer energielabels A en B, 11% minder energielabels C, D en E, maar ook 4% meer energielabels F en G. Dit bleef stabiel ten opzichte van vorig jaar. De totale hypotheekportefeuille met een energielabel A bedraagt 32,1 miljard euro. Dit is een stijging van 2,7 miljard euro ten opzichte van 2015. Maatschappelijk verantwoord beleggen De Rabobank houdt bij het nemen van beleggingsbeslissingen rekening met de duurzaamheidsprestaties van bedrijven en landen op het gebied van mens, milieu en goed (ondernemings-) bestuur. Onze verantwoorde beleggingsaanpak steunt op drie pijlers, die ons helpen om duurzaamheid op de kapitaalmarkt te stimuleren en een katalyserende rol te spelen. Dat doen we door informatie te verstrekken aan klanten, door de dialoog aan te gaan met vermogensbeheerders waarmee we samenwerken, door bedrijven aan te spreken die op basis van de Global Corm- pact-principes van de VN achterblijven en door bewuste keuzes te maken voor het beleggingsassortiment. Deze drie pijlers zijn: 1. Respecteren van internationaal erkende normen op het gebied van milieu, mens en goed bestuur. 2. Inpassen van deze normen in het beleggingsproces. 3. Vermijden van beleggingen in controversiële wapens. We verwachten van de fondsmanagers dat ze de Principles for Responsible Investment (PRI) onderschrijven. Daarmee geven ze aan dat ze rekening houden met ESG-factoren in hun beleggingsproces. De Rabobank monitort of fondshuizen waarmee we samenwerken, voldoen aan de bovenstaande criteria. We gaan de dialoog aan als dat niet het geval is. Van fondshuizen verwachten we dat ze ondernemingen waarin ze beleggen over deze kwesties, aanspreken - bijvoorbeeld als deze sterk achterblijven op een van de principes voor verant woord beleggen. We vragen ook van fondshuizen waarmee we samenwerken, om de Global Compact-principes van de Verenigde Naties als referentiekader te gebruiken en deze tien uitgangspunten voor de omgang van bedrijven met mensen rechten, milieu, arbeidsrechten en corruptie in hun duurzaam heidsstrategie op te nemen. Klanten die een stap verder willen gaan met verantwoord beleggen, kunnen gebruikmaken van het ruime aanbod aan extra screeningsopties en duurzame beleggingsfondsen van de Rabobank. Deze fondsen worden doorgaans gekenmerkt door strengere uitsluitingscriteria, een 'best in class'-aanpak of thematische beleggingen. In 2016 bedroeg het totaal duurzaam beheerd en bewaard vermogen - inclusief duurzame funding - 6.320 miljoen euro. De Rabobank wil concreet gehoor geven aan de zorgen die er leven over klimaatverandering en de risico's daarvan voor beleggers. Verder speelt de Rabobank actief in op andere actuele thema's en klantbehoeftes met betrekking tot ESG. Zo kunnen klanten die milieuvriendelijker willen beleggen, hun voorkeuren laten meewegen bij hun beleggingskeuze. Samenwerking met Sustainalytics De Rabobank werkt samen met Sustainalytics, een leverancier op het gebied van duurzaamheidsratings, om de portefeuilles van instellingen en goede doelen (die daar prijs op stellen) door te lichten op C02-intensiteit. Aan een aantal klanten boden we in 2015 tijdens de klimaattop van Parijs zo'n portefeuille analyse aan, zodat ze konden sturen op C02. Sommige klanten prefereren deze aanpak, omdat die bij hun beleggingsfilosofie past of omdat ze denken dat de meest vervuilende bedrijven op termijn minder rendabel zullen zijn. Ook in 2016 bleven we deze dienst aan onze klanten aanbieden. De Rabobank liet in 2016 ook haar eigen assortimentslijst met aandelen opnieuw door Sustainalytics doormeten. Hieruit bleek dat deze minder C02-intensief was dan in 2015. De pool van aandelen waaruit onze beleggingsspecialisten portefeuilles samenstellen, is nu 56% minder C02-intensief (per omgerekende dollar) dan de wereldwijde referentiebenchmark (de MSCI Developed Markets Index). In 2015 was deze pool 47% en ons doel was om minstens 50% minder CO,-intensief te zijn dan de benchmark in 2016. De score is mede het gevolg van het feit dat de Rabobank bij de samenstelling van de assortimentslijst al enige tijd rekening houdt met duurzaamheidscriteria. Dialoog en samenwerking met fondshuizen en bedrijven Bij de meeste fondsmanagers staat het onderwerp klimaat verandering inmiddels op de radar, maar er zijn grote verschillen in de implementatie daarvan in hun beleggingsproces. Dit was de uitkomst van een onderzoek dat Rabobank Private Banking in 2015 uitvoerde onder dertig fondshuizen waarmee de bank samenwerkt. In 2016 spraken we opnieuw met een aantal vermogensbeheerders over dit onderwerp. We willen het thema klimaatverandering verankeren in het beleggingsproces van de fondshuizen. Dat kan in veel verschillende vormen. 85 Onze output en impact: Samenwerken aan duurzaamheid met klanten

Jaarverslagen Rabobank | 2016 | | pagina 86