Inhoudsopgave Bestuursverslag Corporate governance
Niet-presterende leningen
in miljoenen euro's
31-12-2015
31-12-2014
Binnenlands retailbankbedrijf
9.166
10.492
Wholesalebankbedrijf en internationaal
retailbankbedrijf
5.644
6.437
Leasing
681
576
Vastgoed
4.012
3.745
Rabobank Groep
19.503
21.250
De niet-presterende leningen bedroegen per 31 december
2015 19.503 (21.250) miljoen euro. Er is sprake van een dekking
van 43,5% (44,4%) wanneer de voorziening wordt gerelateerd
aan de niet- presterende leningen. In procenten van de private
kredietportefeuille bedroegen de niet-presterende leningen per
31 december 2015 4,6% (4,9%).
Ontwikkelingen vastgoed portefeuille
De commercieelvastgoedportefeuille van de Rabobank in
Nederland wordt beheerd door FGH Bank en de lokale Rabo-
banken. De markt in commercieel vastgoed liet in 2015 enkele
tekenen van herstel zien. Zo steeg de vraag van vastgoedge
bruikers naar kantoren en bedrijfsruimte licht, maar deze vraag
blijft in historisch perspectief laag. Het aanbod van lege panden
daalt, zowel voor kantoren als voor winkelruimte. De oorzaak
hiervan is echter niet een sterk aantrekkende vraag, maar extra
initiatieven om lege panden te transformeren, in combinatie
met een lage nieuwbouwproductie.
1 Deze tabel betreft uitsluitend specifieke kosten kredietverliezen en
specifieke voorzieningen.
2 Niet-presterende leningen is conform de definitie van 'non perfor
ming'van EBA. Het rapporteren van deze leningen sluit aan bij wat
gebruikelijk is in de sector en wijkt af van de vorig jaar gerapporteerde
onvolwaardige leningen.
Jaarrekening Rabobank Groep Jaarrekening Rabobank Pillar 3
Huurprijzen staan echter buiten de kernlocaties in de grote
steden echter nog steeds onder druk. Hierdoor tekent zich
steeds nadrukkelijker een splitsing af tussen kansloze, kansarme
en kansrijke objecten. Langetermijntrends als vergrijzing, het
'nieuwe werken'en online winkelen spelen hierbij ook een
grote rol. Ook de komende jaren zal de druk op winkelvastgoed
aanhouden, waarbij vooral ketens in het middensegment van
de markt het lastig hebben. Aan de beleggingskant ontwik
kelt de vraag zich positief, waarbij zowel binnenlandse als
internationale beleggers zeer actief zijn. De lage rente en een
beperkt rendement in andere beleggingssegmenten, stimu
leren investeringen in vastgoed. Alle segmenten zijn daarbij
in trek bij beleggers. In de huidige marktomstandigheden laat
de kwaliteit van de kredietportefeuille commercieel vastgoed
vooral in de tweede helft van het jaar tekenen van stabilisatie
zien, waarbij de eerder genoemde splitsing in de markt ver
schillen op deelsectorniveau vertoont.
Binnen Rabobank Groep wordt de Nederlandse portefeuille
commercieel vastgoed sinds enkele jaren met verhoogde
aandacht beheerd. Hetfïnancierings-, revisie- en taxatie-
beleid is de afgelopen jaren aangescherpt. In het kader van
'Eén Rabobank', een visie waarin de Rabobank haar activi
teiten bundelt voor een optimale klantbediening, is begin
2015 gecommuniceerd dat FGH Bank binnen de Rabobank als
expertisecentrum zal worden geïntegreerd. De voorbereidingen
voor dit proces zijn in volle gang.
De onderstaande tabel geeft inzicht in de kredietportefeuille
commercieel vastgoed in Nederland op 31 december 2015.
De sector Projectontwikkeling is aanvullend separaat in beeld
gebracht. De kredietverlening door de Rabobank in deze sub
sector was met 1,9 (2,3) miljard euro relatief gering. De commer
cieel vastgoedportefeuille van de Rabobank in Nederland is in
2015 verder gekrompen, voornamelijk ten gevolge van aflos
singen, uitwinning/afboeking, verkoop van leningen en een
lagere Risk Appetite.
Kredietportefeuille commercieel vastgoed per 31-12-20151
in miljoenen euro's
Netto
krediet
portefeuille
Bruto niet-
presterende
leningen2
Voorzieningen
Kosten
krediet-
verliezen
Afboekingen
- Beleggingsvastgoed binnenlands retailbankbedrijf
7.729
1.447
588
-8
105
- Beleggingsvastgoed segment vastgoed
13.794
3.614
1.040
142
217
Totaal beleggingsvastgoed
21.523
5.061
1.628
134
322
- Projectontwikkeling binnenlands retailbankbedrijf
784
495
301
26
83
- Projectontwikkeling segment vastgoed
1.101
172
62
5
1
Totaal projectontwikkeling
1.885
667
363
31
84
91 Risicomanagement