Inhoudsopgave Bestuursverslag Corporate governance 4.4.7 Clementie (forbearance) De Rabobank heeft beleid ontwikkeld om ieder kwartaal haar clementie portefeuille te monitoren. Clementie kan vertaald worden met 'forbearance'en deze portefeuille bestaat uit de klanten van de Rabobank waarvoor forbearance maatregelen zijn getroffen. De maatregelen onder deze noemer bestaan uit concessies aan debiteuren die nu of in de nabije toekomst moeite hebben om hun financiële verplichtingen na te komen. Onder concessie wordt een van de volgende maatregelen verstaan: Een aanpassing van de eerdere voorwaarden van een over eenkomst die een debiteur wegens financiële problemen niet kan nakomen ('problematische leningen') om te zorgen voor voldoende betalingscapaciteit. De aanpassing zou niet zijn toegekend als de debiteur niet in financiële problemen zou verkeren. Een volledige of gedeeltelijke herfinanciering van een proble matische lening, die niet zou zijn toegekend als de debiteur niet in financiële problemen zou verkeren. Voorbeelden zijn uitstel van aflossing en verlenging van de termijn van de faciliteit. Rationale voor de focus hierop is gelegen in de zorgen van de Europese toezichthouders over de verslechtering van de kwaliteit van de portefeuille; forbearance maatregelen zouden deze verslechtering van de portefeuille kunnen camoufleren doordat debiteuren langer aan hun financiële verplichtingen kunnen voldoen door de concessies. De identificatie van forbearance maatregelen wordt voor de zakelijke lening portefeuille gedaan aan de hand van het Loan Quality Classification framework, waarbij geldt dat forbearance maatregelen alleen van toepassing zijn op de geclassificeerde portefeuille. Wanneer forbearance maatregelen worden toege past op een debiteur, dan wordt de debiteur per definitie door Bijzonder Beheer behandeld. Tot slot dienen posten onder de forbearance noemer tot twee jaar na het herstel van niet-pres- terend naar presterend te worden gerapporteerd. Deze periode van twee jaar wordt 'forborne met proeftijd' genoemd. 4.4.8 Ontwikkelingen vastgoedportefeuille De commercieelvastgoedportefeuille van de Rabobank in Nederland wordt beheerd door FGH Bank en de lokale Rabo- banken. De markt in commercieel vastgoed liet in 2015 enkele Jaarrekening Rabobank Groep Jaarrekening Rabobank Pillar 3 tekenen van herstel zien. Zo steeg de vraag van vastgoedge bruikers naar kantoren en bedrijfsruimte licht, maar blijft deze in historisch perspectief laag. Het aanbod van lege panden daalt, zowel voor kantoren als voor winkelruimte. Oorzaak hiervan is echter niet een sterk aantrekkende vraag, maar extra initiatieven om lege panden te transformeren, in combinatie met een lage nieuwbouwproductie. Huurprijzen staan echter buiten de kern locaties in de grote steden nog steeds onder druk. Hierdoor tekent zich steeds nadrukkelijker een splitsing af tussen kansloze, kansarme en kansrijke objecten. Langetermijntrends als vergrijzing, het 'nieuwe werken' en online winkelen spelen hierbij ook een grote rol. Ook de komende jaren zal de druk op winkelvastgoed aanhouden, waarbij vooral ketens in het middensegment van de markt het lastig hebben. Aan de beleg gingskant ontwikkelt de vraag zich positief, waarbij zowel bin nenlandse als internationale beleggers zeer actief zijn. De lage rente en een beperkt rendement in andere beleggingsseg menten, stimuleren investeringen in vastgoed. Alle segmenten zijn daarbij in trek bij beleggers. In de huidige marktomstandig heden laat de kwaliteit van de kredietportefeuille commercieel vastgoed in met name de tweede helft van het jaar tekenen van stabilisatie zien, waarbij de eerder genoemde splitsing in de markt verschillen op deelsectorniveau vertoont. Binnen Rabobank Groep wordt de Nederlandse portefeuille commercieel vastgoed sinds enkele jaren met verhoogde aandacht beheerd. Hetfïnancierings-, revisie- en taxatie- beleid is de afgelopen jaren aangescherpt. In het kader van 'Eén Rabobank', een visie waarin de Rabobank haar activiteiten bundelt voor een optimale klantbediening, is begin 2015 gecommuniceerd dat FGH Bank binnen de Rabobank als exper tisecentrum zal worden geïntegreerd. De voorbereidingen voor dit proces zijn in volle gang. De onderstaande tabel geeft inzicht in de kredietportefeuille commercieel vastgoed in Nederland op 31 december 2015. De sector projectontwikkeling is aanvullend separaat in beeld gebracht. De kredietverlening door de Rabobank in deze sub sector was met 1,9 (2014: 2,3) miljard euro relatief gering. De commercieel vastgoedportefeuille van de Rabobank in Nederland is in 2015 verder gekrompen, voornamelijk ten gevolge van aflossingen, uitwinning/afboeking, verkoop van leningen en een lagere risicobereidheid. 201 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Rabobank Bronnenarchief

Jaarverslagen Rabobank | 2015 | | pagina 202