Mensenrechten en wapenindustrie
De Commissie Ethiek, voorgezeten door de bestuursvoorzitter van Rabobank Nederland,
adviseert alle groepsonderdelen van de Rabobank bij ethische vragen. Om de bekendheid
van het bureau en de Commissie Ethiek te vergroten is in 2012 een introductiefilm gemaakt.
Daarnaast wordt er over ethische dilemma's gecommuniceerd via interne en externe platforms.
Het onderwerp ethiek werd opgenomen in de studiebijeenkomsten voor commissarissen van
lokale Rabobanken.
In 2012 werden onder andere de volgende onderwerpen door de Commissie Ethiek besproken:
controversiële wapens en controversiële regimes, land grabbing, de moreel-ethische verklaring,
integriteit religieuze instellingen, duurzaamheid in de veehouderij, voedselspeculatie, klant-
integriteit, ontwikkelingen met betrekking tot schaliegas en anticorruptie. De ethische dilem
ma's die in de Commissie Ethiek worden besproken en waarover de Commissie Ethiek een
advies heeft uitgebracht, zijn intern gepubliceerd zodat alle medewerkers er kennis van
kunnen nemen.
Een voorbeeld van een door de Commissie Ethiek besproken dilemma is de casus van een
lokale Rabobank waar een klant niet langer aan de betalingsverplichtingen van de woning
financiering kon voldoen, waardoor gedwongen verkoop van de woning dreigde. De klant
verkeert in een uitzonderlijke en kwetsbare positie en is niet in staat om aan de slag te gaan.
Er is geen zicht op een nieuwe woning. De bank wil goed voor haar klant zorgen maar geen
precedentwerking creëren. In deze casus speelden zorgplichtaspecten, humane overwegingen
en het reputatierisico een rol. De Commissie vond dat de bank een inspanningsverplichting
heeft om tot een acceptabele oplossing te komen. Bijvoorbeeld een gesprek met de woning
bouwvereniging en de gemeente. De Commissie vond ook dat de klant in ieder geval niet
langer het eigendom van de woning kon behouden. De Commissie vroeg de betrokken lokale
Rabobank daarom verder te onderzoeken op welke wijze de opbrengst bij gedwongen
verkoop zo hoog mogelijk kan worden gehouden. Hoewel dit een uitzonderlijke casus was,
kunnen zich onder de huidige economische omstandigheden vergelijkbare gevallen voor
doen. Deze casus is illustratief voor de bredere maatschappelijke discussie over de rol en de
zorgplicht van banken in de huidige tijd.
Een ander voorbeeld van een door de Commissie Ethiek besproken dilemma betreft een
financieringsaanvraag voor een aantal schepen dat zal worden ingezet als patrouilleschepen
en snelle onderscheppingsschepen in de territoriale wateren van een Zuid-Amerikaans land.
Dit land is verwikkeld in een strijd tegen drugssmokkel en drugskartels en wil door de inzet
van patrouilleschepen en snelle onderscheppingsschepen de kust beter beveiligen. In het
beleid wapenindustrie van de Rabobank Groep zijn criteria geformuleerd voor de beoordeling
van een financieringsaanvraag als deze. Daarin staat onder andere dat er geen mensenrechten
mogen worden geschonden. Ook mag het materieel niet bijdragen tot het uitlokken van
conflicten of het verhogen van spanningen die de vrede, veiligheid en stabiliteit in de regio
negatief beïnvloeden. De betreffende schepen zijn civiele goederen, zonder militaire uitrusting
en zullen worden ingezet ter bescherming van de kust van het betreffende land. De Commissie
Ethiek oordeelde dat de exporttransactie inzake schepen voor deze Zuid-Amerikaanse overheid
op dat moment ethisch aanvaardbaar is.
Eind 2011 is het mensenrechtenbeleid (inclusief arbeidsrechten) van de Rabobank Groep
geactualiseerd. Dit beleid sluit aan op het internationale mensenrechtenkader van de VN voor
bedrijven. Dit beleid werd in het verslagjaar verder verankerd in het waardeketenbeleid van
de Rabobank. Daarnaast is een vertaling van het beleid gemaakt voor de aanpak door lokale
Rabobanken van actuele misstanden en risico's in de champignonteelt en met betrekking tot
het onverantwoord slopen van schepen. De verdere implementatie van dit beleid zal in 2013
worden vormgegeven.
Per 1 januari 2013 geldt een wettelijk verbod op het investeren in clustermunitie.
De Rabobank heeft het beleid wapenindustrie geactualiseerd waarin deze wetgeving is
opgenomen. Dit beleid is ook aangescherpt ten aanzien van controversiële regimes.
De Rabobank wil hier geenszins bij betrokken zijn. Van controversiële regimes is sprake als
er voor de betreffende landen zowel een wapenembargo als financiële sancties en reis
beperkingen gelden van de Verenigde Naties, de Verenigde Staten en/of de Europese Unie.
25 Hoogwaardig duurzaamheidsbeleid
