Kredietrisico
Nominaal Tegenpartijrisico voor Waardeaanpassing ten Tegenpartijrisico nj
bedrag waardeaanpassing laste van het resultaat waardeaanpassing
In miljoenen euro'sRating monoline-verzekeraar 31-dec-08 31-dec-08 (vóór belasting) 2008 31-dec-08
US RMBS gerelateerd AAA AA
A en lager 2.051 1.322 357 955
Niet US RMBS gerelateerd AAA/AA 3.003 778 1 777
A en lager 2.651 633 246 387
Totaal 7.705 2.733 604 2.129
Generieke waardeaanpassing 400 -400
Totale waardeaanpassing 1.004 1.729
Na belasting 653
Op basis van de posities per eind 2008, zoals weergegeven in bovenstaande tabel, zou een verdere
downgrade tot CCC van de monoline-verzekeraars met een huidige A rating en lager een impact
hebben van 355 miljoen euro na belasting, het in default raken van de monoline-verzekeraars met een
CCC-rating zou een impact hebben van 64 miljoen euro na belasting. Deze potentiële impact wordt
grotendeels opgevangen door de reeds getroffen generieke voorziening.
Voor de genoemde exposures geldt dat er pas een werkelijke exposure op een monolineverzekeraar
ontstaat als de beleggingen ook daadwerkelijk in default raken en er aanspraak moet worden gemaakt
op de verzekering afgegeven door de monolineverzekeraar. Daadwerkelijke verliezen ontstaan pas als
zowel de belegging als de betreffende monolineverzekeraar in default raakt.
Leveraged fïnance
De leveraged finance-portefeuille binnen Rabobank International had per eind 2008 een omvang van
3,4 (3,2) miljard euro. Dit betreft een gediversifieerde portefeuille, bestaande uit een groot aantal
kleinere posities in met name Nederlandse en andere West-Europese ondernemingen. De primaire focus
van de leveraged-financeactiviteiten is gericht op Rabobank-klanten en de food agrisector.
Kredietbeleid
Kredietrisico is het risico dat een tegenpartij niet in staat is om een financiële of een andere contractuele
verplichting na te komen. De Rabobank Groep beschikt over een robuust raamwerk van beleid en
processen om kredietrisico's te meten, te managen en te mitigeren.
De Rabobank Groep hanteert een prudent kredietacceptatiebeleid. Daardoor heeft de kredietportefeuille
een relatief laag risicoprofiel. Over de grotere aanvragen voor kredieten wordt in commissieverband
besloten. Daarbij is een structuur aangebracht van commissies op diverse niveaus, waarbij de hoogte van
de financiering bepalend is voor de vraag welke commissie bevoegd is. Over de grootste financierings-
aanvragen besluit de raad van bestuur zelf.
Een belangrijk uitgangspunt in het acceptatiebeleid voor zakelijke kredieten is het'ken uw klant'-
principe. Dit houdt in dat alleen kredieten worden verstrekt aan bedrijfscliënten waarvan de Rabobank
Groep het management kent en dit integer en deskundig acht. Daarnaast is de Rabobank Groep
uitstekend op de hoogte van de ontwikkelingen in de bedrijfstak van de klant en in staat de financiële
prestaties van de klant goed te beoordelen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent
ook maatschappelijk verantwoord financieren. Daarom zijn MVO-richtlijnen van toepassing op het
kredietproces.
De Rabobank Groep heeft drie Krediet Beleids Commissies (KBC's): de KBC Rabobank Groep en de
KBC's Wholesale en Retail. De KBC Rabobank Groep stelt het kredietrisicobeleid op groepsniveau vast.
Binnen dit kader werken de groepsonderdelen het eigen kredietbeleid uit en stellen dit vervolgens zelf
vast. De KBC Retail doet dit voor het binnenlands retailbankbedrijf en de KBC Wholesale voor het
wholesalebankbedrijf en het internationaal retailbankbedrijf. De CFO is voorzitter van de KBC Rabobank
Groep, waarin de raad van bestuur met drie leden vertegenwoordigd is. Ook het voorzitterschap van de
KBC Wholesale en de KBC Retail berust bij de CFO.
58
Rabobank Groep Jaarverslag 2008
Kredietrisico en Basel II
EAD (Exposure at Default), PD (Probability of Default) en LGD (Loss Given Default) zijn belangrijke Basel li-
parameters die inmiddels in het kader van kredietrisico intensief worden gebruikt. Mede op basis daarvan
worden het economie capital en de Risk Adjusted Return On Capital (RAROC) bepaald. Een belangrijk
voordeel van het gebruik van het economie capital is een gestroomlijnd en efficiënt goedkeuringsproces.
Kredietbeoordelaars en kredietcommissies worden door het gebruik van de Basel ll-parameters en
RAROC nog beter in staat gesteld om afgewogen kredietbesluiten te nemen, leder bedrijfsonderdeel
binnen de Rabobank Groep heeft een doelstelling voor de RAROC vastgesteld op klantniveau waaraan
elke aanvraag wordt getoetst. Dat is naast de kredietkwaliteit een belangrijke factor bij het nemen van
besluiten over specifieke kredietaanvragen.
De EAD wordt gedefinieerd als de verwachte exposure van de bank op de klant op het moment dat
een tegenpartij in gebreke zou blijven. Per eind 2008 bedraagt de EAD van de kredietportefeuille van de
Rabobank Groep 515 (465) miljard euro. De EAD is inclusief toekomstige benutting van kredietruimte.
De Rabobank Groep hanteert in het goedkeuringsproces de Rabobank Risk Rating waarmee de faalkans
ofwel PD van een kredietrelatie binnen een termijn van één jaar wordt weergegeven. De kredietrelaties
zijn ingedeeld in 25 ratingklassen, waarvan vier defaultratings. Deze categorieën worden gehanteerd als
de klant in gebreke blijft, variërend van 90 dagen achterstallige betaling tot faillissement.
De gemiddelde met de uitzettingen gewogen PD van de private kredietportefeuille van de Rabobank
Groep is per eind 2008 1,46% (1,55%). Van de totale kredietportefeuille van de Rabobank Groep is de
gewogen gemiddelde PD 1,30% (1,39%). Deze lagere PD is niet alleen het gevolg van een gewijzigde faal
kans van de debiteuren, maar ook van beleidswijzigingen en de implementatie van nieuwe modellen.
Een kanttekening hierbij is dat de PD alleen weergeeft in hoeverre cliënten naar verwachting aan hun
verplichtingen kunnen voldoen. Flet zegt niets over het mogelijke verlies, omdat de Rabobank Groep
veelal heeft gezorgd voor een aanvullende dekking. Dit vindt zijn weerslag in de LGD waarin ook de
herstructureringsperspectieven zijn meegenomen. De LGD kan worden gedefinieerd als de beste schatting
van het verlies als de debiteur in gebreke blijft, en wordt uitgedrukt in een percentage van de EAD.
Per eind 2008 was het LGD-percentage van de totale portefeuille van de Rabobank Groep 21,6% (21,4%).
Voorzieningen voor kredietverliezen
31-dec-08 31-dec-07
In miljoenen euro's
Binnenlands retailbank
bedrijf
Wholesalebankbedrijf
en internationaal
retailbankbedrijf
Leasing
Overige
Rabobank Groep
Nadat een krediet is verstrekt, vindt doorlopend kredietbeheer plaats waarbij nieuwe informatie, zowel
financiële als niet-financiële, wordt beoordeeld. Nagegaan wordt of de cliënt de gemaakte afspraken
nakomt en of dit naar verwachting ook in de toekomst het geval zal zijn. Als dit niet het geval is, wordt
het kredietbeheer geïntensiveerd. De frequentie van monitoring wordt verhoogd en kredietcondities
worden scherper bewaakt. In het geval van grotere en meer complexe financieringen waarbij de
bedrijfscontinuïteit in het geding is, vindt veelal begeleiding plaats vanuit een speciale afdeling binnen
de Rabobank Groep. Als het waarschijnlijk is dat de debiteur niet in staat is om in overeenstemming met
de contractuele voorwaarden alle verschuldigde bedragen aan de Rabobank Groep te voldoen, is er
sprake van een zogeheten impairment en wordt een voorziening getroffen ten laste van het resultaat.
De voorziening voor kredietverliezen bestaat uit drie componenten:
- De specifieke voorziening die op individuele basis wordt vastgesteld voor onvolwaardige zakelijke
kredieten die qua omvang significant zijn. De omvang van deze voorziening is gelijk aan de exposure
op de cliënt verminderd met de contante waarde van de toekomstige te ontvangen kasstromen.
- De collectieve voorziening wordt vastgesteld voor onvolwaardige kredieten die individueel qua
omvang niet significant zijn, met name op particuliere en kleinzakelijke vorderingen. Hierbij wordt
de voorziening vastgesteld op portefeuilleniveau met behulp van Basel ll-parameters.
Onvolwaardige Onvolwaardige
kredieten Voorziening kredieten Voorziening
2.831
1.398
1.935
1.303
3.182
1.536
1.191
778
379
256
323
242
182
109
21
32
6.573 3.299 3.470 2.355
59
Verslag raad van bestuur
