Marktrisico
Langetermijnfunding in 2007
naar valuta
Euro
Amerikaanse dollar
Britse pond
Japanse yen
Zwitserse frank
IJslandse kroon
Australische dollar
Overig
Binnen de Rabobank Groep is liquiditeitsrisico reeds lang onderkend als een belangrijk
risicotype. Het beleid binnen de Rabobank Groep is dan ook dat de looptijd van de funding is
afgestemd op de looptijd van de verstrekkingen. Daarnaast wordt dit risico op drie manieren
beheerst. Allereerst door het beperken en limiteren van de uitgaande kasstromen. Hiertoe
wordt dagelijks gemeten en gerapporteerd welke inkomende en uitgaande kasstromen de
eerste dertig dagen te verwachten zijn. Voor deze uitgaande kasstromen zijn ook, per valuta
en per locatie, limieten bepaald. Om voorbereid te zijn op mogelijke crisissituaties zijn er
gedetailleerde noodplannen opgesteld met de te volgen procedures.
Ten tweede wordt een omvangrijke buffer van liquide waardepapieren aangehouden.
Als het nodig is, kunnen deze activa worden aangewend om te belenen bij centrale banken,
om te gebruiken in repotransacties of om direct te verkopen in de markt, om op deze wijze
liquiditeit te genereren. De afgelopen jaren is een gedeelte van de hypothekenportefeuille
van de Rabobank Groep (intern) gesecuritiseerd, waardoor deze beleenbaar is bij de centrale
bank en daarmee functioneert als extra liquiditeitsbuffer. Omdat dit interne securitisaties
betreft, alleen voor liquiditeitsdoeleinden, zijn deze niet zichtbaar op de bedrijfseconomi
sche balans.
Ten derde wordt het liquiditeitsrisico beperkt door het prudente fundingbeleid, dat erop
gericht is om tegen aanvaardbare kosten te voorzien in de financieringsbehoefte van de
groepsonderdelen. Hierbij spelen de diversificatie van financieringsbronnen en valuta's, de
flexibiliteit van de gebruikte fundinginstrumenten en een actieve investor-relationsfunctie
een belangrijke rol. Hierdoor wordt voorkomen dat de Rabobank Groep te veel afhankelijk is
van één bepaalde financieringsbron. De Rabobank Groep heeft al jaren de hoogste rating van
vooraanstaande ratinginstituten, zoals Moody's en Standard Poor's, en deze zijn eind 2007
respectievelijk begin 2008 weer herbevestigd. Dankzij deze toprating heeft de Rabobank Groep,
ook onder moeilijke omstandigheden, toegang tot de geld- en kapitaalmarkt. Doordat
beleggers op zoek waren naar kwaliteit was de voor de Rabobank Groep beschikbare liquiditeit
nog groter dan onder normale omstandigheden. Ook stelt deTriple A-rating de Rabobank
Groep in staat om relatief goedkoop funding aan te trekken. In 2007 werd voor ruim 24
miljard euro langetermijnfunding aangetrokken op de internationale financiële markten.
Mede door deze drie pijlers heeft de onrust op de financiële markten in het verslagjaar op
geen enkel moment tot liquiditeitsproblemen voor de Rabobank Groep geleid.
Er zijn verschillende methoden ontwikkeld om dit liquiditeitsrisico te meten en te beheersen
Zo wordt er onder meer gebruik gemaakt van de CA/CL-methode (kernactiva/kernpassiva-
methode). Het startpunt van deze analyse is de liquiditeitstypische vervalkalender van alle
activa en passiva. Vervolgens wordt berekend welke activa (en niet-benutte faciliteiten) en
passiva waarschijnlijk nog op de balans staan of komen te staan na veronderstelde en nauw
keurig gedefinieerde stressscenario's. Hierbij worden verschillende
periodes gehanteerd. De resterende activa en passiva worden
gedefinieerd als respectievelijk de kernactiva en de kernpassiva.
De verhouding tussen de kernactiva en de kernpassiva is de
liquiditeitsratio. Gegeven de gekozen uiterst conservatieve
wegingen wordt het afdoende geacht als de ratio onder 1,2
blijft. Ook in 2007 was dit voor de gehanteerde scenario's het
geval.
Ook de toezichthouder heeft uitgebreide richtlijnen voor het
meten en rapporteren van de liquiditeitspositie van de gehele Rabo
bank Groep. Deze liquiditeitspositie gemeten naar de richtlijnen van de
toezichthouder blijkt alleszins ruim. De aanwezige liquiditeiten overschreden de eis gemid
deld met 7%.
Informeren van beleggers en kapitaalverschaffers
Rabobank Nederland hecht behalve aan goede communicatie met haar leden ook aan
goede en transparante communicatie met institutionele beleggers en andere geld- en kapi
taaiverschaffers. De afdeling Investor Relations informeert beleggers en kapitaalverschaffers
80
Rabobank Groep Jaarverslag 2007
via een speciaal voor deze doelgroep ingerichte website en via een elektronische nieuws
brief over de ontwikkelingen bij de Rabobank Groep. Deze afdeling staat tevens opgesteld
om alle door beleggers gevraagde relevante informatie te verstrekken en toe te lichten.
Daarnaast worden institutionele beleggers en andere geld- en kapitaalverschaffers via
presentaties geïnformeerd over de financiële gang van zaken bij de Rabobank Groep.
In 2007 viel de Rabobank Groep in de prijzen met haar fundingactiviteiten op de kapitaal
markt. De Rabobank Groep werd door International Financial Review, een toonaangevend en
onafhankelijk vaktijdschrift, uitgeroepen tot'lssuer of the Vear'.
Het marktrisico betreft de waardeveranderingen van de handelsportefeuille als gevolg van
prijswijzigingen in de markt. De waardemutaties hebben onder andere betrekking op rentes,
aandelen, creditspreads, valuta's en sommige goederen. Dit risico wordt binnen de Rabo
bank Groep met name gelopen binnen Rabobank International en Robeco. Binnen deze
groepsonderdelen is er dan ook een specifieke afdeling marktrisicobeheer, die het marktrisico
dagelijks berekent en erover rapporteert. Voor de beheersing van dit risico is een passend
limietenstelsel ontwikkeld. Op geconsolideerd niveau wordt het risico weergegeven door de
zogenaamde Value at Risk. Deze maatstaf geeft, op basis van één jaar historische markt
ontwikkelingen, aan wat het maximale verlies is bij een gegeven betrouwbaarheidsniveau
onder 'normale' marktomstandigheden.
Om daarnaast de risico's onder'niet-normale'marktomstandigheden mee te wegen,
worden ook de gevolgen van bepaalde extreme gebeurtenissen - event risks - berekend.
Hierbij worden zowel historische scenario's geanalyseerd, bijvoorbeeld de crash van de
aandelenmarkten in 1987, als hypothetische scenario's, bijvoorbeeld de veronderstelling dat
alle rentes sterk oplopen. Ook wordt gebruik gemaakt van gevoeligheidsanalyses. Voor deze
zogenaamde event risks zijn limieten vastgesteld en als deze worden overschreden, wordt
door het management ingegrepen.
Value at risk
in miljoenen euro's 30.
25
20
15
10.
5_
0
In de bijgaande grafiek is het verloop van de Value at Risk gedurende het verslagjaar weer
gegeven. De Value at Risk bewoog in 2007 tussen 20 miljoen euro en 32 miljoen euro, met
een gemiddelde van 26 miljoen euro. Dit betekent dat met een betrouwbaarheid van 97,5%
onder normale omstandigheden het verwachte verlies op één dag maximaal 32 miljoen euro
bedroeg in 2007. Door de wijze van berekenen is de hoogte van de Value at Risk het gevolg
van zowel historische marktontwikkelingen als van de ingenomen posities. Door de toegenomen
onrust op de financiële markten en door de relatief grote bewegingen in met name de
creditspreads, is de Value at Risk in de tweede helft van 2007 met ruim 40% gestegen.
Zoals weergegeven in de bijgaande tabel, kan de Value at Risk van de handelsportefeuilles
worden onderverdeeld in een aantal componenten. De waarde van de handelsportefeuilles
is voornamelijk gevoelig voor veranderingen in creditspreads, rente en aandelenkoersen.
Met name de posities die gevoelig zijn voor veranderingen van de creditspreads hebben
sinds het begin van de crisis op de financiële markten in augustus 2007 negatieve waarde-
ontwikkelingen laten zien. Er wordt een diversificatievoordeel behaald doordat tegen
gestelde posities van verschillende boeken elkaar deels opheffen. Dit reduceert het totale
81
/erslag raad van bestuur
