Voor het beheersen van het korte termijn liquiditeitsrisico
wordt dagelijks gemeten en gerapporteerd welke ingaande
en uitgaande kasstromen de eerste dertig dagen te ver
wachten zijn en hoeveel onderpand er op welke locatie
binnen de bank aanwezig is. Voor deze uitgaande kasstromen
zijn ook, per valuta, limieten bepaald. Om voorbereid te zijn
op onverwachte crisissituaties zijn er gedetailleerde nood
plannen opgesteld met de te volgen procedures.
Ook de toezichthouder heeft uitgebreide richtlijnen voor
het meten en rapporteren van de liquiditeitspositie van de
groep. Deze groepsbrede liquiditeitspositie gemeten naar
de richtlijnen van de toezichthouder blijkt alleszins ruim.
De aanwezige liquiditeiten overschreden de eis gemiddeld
met 8%. De ruime liquiditeitspositie van de Rabobank
Groep wordt op de balans weerspiegeld in de omvangrijke
actiefposten 'Voor verkoop beschikbare financiële activa',
'Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa'en
'Overige financiële activa tegen reële waarde met verwer
king van waardeveranderingen in de winst-en-verliesreke-
Lange termijn funding 2006 naar valuta
staande ratinginstituten. Deze toprating stelt de Rabobank
Groep in staat om relatief goedkoop funding aan te trekken.
In 2006 werd voor meer dan EUR 25 miljard langetermijn-
funding aangetrokken op de internationale financiële mark
ten. Investor Relations staat opgesteld om de beleggers in
Rabobankpapier optimaal te informeren over het risicoprofiel
en de financiële en strategische ontwikkelingen van het bedrijf.
Ook wordt er in toenemende mate gebruikgemaakt van
alternatieve bronnen voor langetermijnfunding. Zo is er in
2006 EUR 2,5 miljard van de centraal beschikbare hypotheken-
portefeuille van de Rabohypotheekbank intern gesecuriti-
seerd voor liquidititeitsdoeleinden. Hierbij zijn nietliquide
hypotheken omgezet in liquide (verhandelbare) obligaties.
Marktrisico
Het marktrisico betreft de waardeveranderingen van de
handelsportefeuille als gevolg van prijswijzigingen in de
markt. De prijsveranderingen hebben onder andere betrek-
Euro
44%
Amerikaanse dollar
26%
Overig
7%
Zwiterse frank
5%
Britse pond
5%
Japanse yen
5%
Australische dollar
4%
Canadese dollar
4%
ning'ad EUR 107 (105) miljard. Deze activa kunnen in een
liquiditeitscrisis in beginsel direct worden omgezet in
liquide middelen.
Het fundingbeleid van de Rabobank Groep is erop gericht
om tegen aanvaardbare kosten te voorzien in de financie
ringsbehoefte van de groepsonderdelen. Hierbij spelen de
diversificatie van financieringsbronnen en valuta, de flexibi
liteit van de gebruikte fundinginstrumenten en een actieve
investor relationsfunctie een belangrijke rol. De Rabobank
Groep heeft de hoogste rating ontvangen van vooraan-
king op de prijzen van renteproducten (de rente), aandelen,
valuta's en sommige goederen. Dit risico wordt binnen de
Rabobank Groep met name gelopen binnen Rabobank
International en Robeco. Binnen deze groepsonderdelen is
er dan ook een specifieke afdeling marktrisicobeheer, die
het marktrisico dagelijks berekent en daarover rapporteert.
Voor de beheersing van dit risico is er een passend stelsel
van limieten en tradingcontrols ontwikkeld. Op geconsoli
deerd niveau wordt het risico weergegeven door de zoge
naamde Value at Risk. Deze maatstaf geeft, op basis van
historische marktontwikkelingen aan wat het maximaal
mogelijke verlies is bij een gegeven betrouwbaarheids
niveau onder'normale'marktomstandigheden. De hoogte
van de Value at Risk is het gevolg van marktontwikkelingen
en van de zelf ingenomen posities.
Om ook gevoel te krijgen voor de risico's onder 'niet-normale'
marktomstandigheden, wordt ook het effect berekend van
bepaalde extreme gebeurtenissen ('event risk') op de waarde-
ontwikkeling van de portefeuilles. Hierbij worden zowel
historische scenario's geanalyseerd, bijvoorbeeld de crash
van de aandelenmarkten in 1987, als hypothetische scenario's,
bijvoorbeeld de veronderstelling dat alle rentes sterk oplopen.
Ook wordt gebruikgemaakt van gevoeligheidsanalyses.
Voor dit zogenaamde'event risk'zijn limieten vastgesteld,
waarbij door het management wordt ingegrepen als deze
worden overschreden.
In de bijgaande grafiek is het verloop weergegeven van de
Value at Riskstand per maandeinde, gedurende het verslag
jaar. De Value at Risk bewoog in 2006 tussen EUR 18,6 miljoen
boeken elkaar deels opheffen. Dit reduceert het totale
risico. Ultimo 2006 was de geconsolideerde Value at Risk
EUR 18,6 (22,1) miljoen. Dat dit een relatief beperkte positie
is, blijkt ook uit het feit dat slechts een klein deel van het
totale economisch kapitaal wordt aangehouden voor
marktrisico's uit hoofde van de handelsactiviteiten.
Opsplitsing Value at Risk (in miljoenen euro's)
Ultimo 2006
Credit spread
Rente
Aandelen
Vreemde valuta
Diversificatie
Totaal
17,4
4.0
3.1
0,2
-6,1
18,6
76 Rabobank Groep jaarverslag 2006
Value at risk per maandeinde
in miljoenen euro's
en EUR 30,2 miljoen, met een gemiddelde van EUR 23,8
miljoen. Dit betekent dat met een betrouwbaarheid van
97,5% onder normale omstandigheden het verlies op één
dag maximaal EUR 30,2 miljoen kan bedragen in 2006.
Zoals weergegeven in de bijgaande tabel, kan de Value at
Risk van de handelsportefeuilles worden onderverdeeld in
een aantal componenten. De waarde van de handelsporte
feuilles is voornamelijk gevoelig voor veranderingen in credit-
spreads, rente en aandelen. Er wordt een diversificatievoordeel
behaald doordat tegengestelde posities van verschillende
Operationeel risico
Operationeel risico is binnen het bankwezen inmiddels een
bekend begrip. Dat ook op deze niet-financiële risico's
gestuurd moet worden, is uiteraard ook niet nieuw. Het uit
hoofde van het Basel ll-akkoord aan te houden kapitaal
heeft wel tot veel extra aandacht en inspanningen geleid.
De Rabobank Groep heeft gekozen voor het hoogste ambitie
niveau (Advanced Measurement Approach - AMA), waarbij
de berekening van de hoogte van het aan te houden
vermogen bepaald wordt op basis van een zelf ontwikkeld
model. Hierdoor sluit het aan te houden vermogen voor
Risicomanagement 77
