Valutarisico
Operationeel risico
"De Indonesische suiker
producenten kunnen de
vraag in eigen land lang niet
aan. Door te moderniseren
wil de sector weer aan die
vraag kunnen voldoen.
PTPN XI speelt daarin een
belangrijke rol."
Assurantierisico
68 Rabobank Groep jaarverslag 2004
Risicotype
in miljoenen euro's
Ultimo 2004
Credit spread
10,1
Vreemde valuta
0,1
Aandelen gj
Rente
2,2
Diversificatie
-6,0
Totaal Value at Risk
14,6
Valutarisicoposities komen voor in de handelsboeken en de niet-han-
delsboeken. Het valutarisico in de handelsboeken wordt evenals andere
marktrisico s beheerst op basis van Value at Risk-limieten. In de niet-han-
delsboeken heeft het valutarisico uitsluitend betrekking op translatie-
risico op in buitenlandse activiteiten geïnvesteerd kapitaal en de niet in
euro's genoteerde uitgiftes van Trust Preferred Securities.
Voor het bewaken en beheersen van het translatierisico hanteert de
Rabobank Groep een samenhangend tweesporenbeleid dat erop
gericht is de vermogenspositie van de bank te beschermen tegen
valutakoersschommelingen. Enerzijds voorziet de hedgestrategie in het
afdekken van de reserves die in het buitenland belegd zijn, anderzijds
in het immuniseren van de tier 1-ratio voor effecten van valutakoersbe
wegingen. Dat laatste vindt plaats via de niet tot de reserves gerekende
componenten van het toetsingsvermogen, met name de Trust Preferred
Securities. Deze werden in 2003 en 2004 uitgegeven in zodanige
vreemde valuta, dat de valutasamenstelling van het toetsingsvermogen
overeenkomt met die van de naar risicograad gewogen activa. Deze
'natuurlijke hedge' is gerealiseerd door de tot het tier 1 -vermogen gere
kende Trust Preferred Securities II (in 2003) en lil tot en met VI (in 2004)
uit te geven in Amerikaanse dollars (USD 3.250 miljoen), Australische
dollars (AUD 500 miljoen) en Britse ponden (GBP 350 miljoen).
Operationeel risico is een risicotype dat binnen het bankwezen een
duidelijke eigen plaats heeft verworven. Als definitie geldt 'het risico van
verlies door falende interne processen, mensen of systemen of door
externe gebeurtenissen'. In het moderne internationale bankwezen is in
de recente decennia meerdere malen aangetoond dat het niet goed
beheersen van de operationele risico's tot enorme verliezen kan leiden.
Volgens het Bazel ll-akkoord worden banken verplicht om er vermogen
voor aan te houden. De Rabobank onderkent operationeel risico van
ouds als een risico waarop een passend beheer wordt toegepast.
Voorbeelden van operationeel-risico-incidenten zijn zeer divers: fraude,
claims in verband met ontoereikende producten, verliezen door slechte
arbo-omstandigheden, fouten in transactieverwerking, overtreding van
wetgeving en systeemuitval.
mr. IR. Poerwanto, marketing director PTPN XI, Indonesië, de grootste suikerproducent van het land
Organisatiebesturing en risicomanagement 69
Door Groep Risico Management wordt richting en inhoud gegeven aan
het groepsbrede beleidsprogramma voor operationeel risicobeheer.
Uiteindelijk is het lijnmanagement verantwoordelijk voor het daadwerke
lijk sturen en beheren van operationele risico's binnen het eigen domein.
De ambitie van de Rabobank Groep is gericht op een zodanig even
wichtig beheersen van de operationele risico's dat daarbij voldaan wordt
aan de hoogste eisen van de relevante regelgeving. Voor het identificeren
van risico's hanteert de Rabobank twee benaderingsniveaus. In de eerste
plaats worden op jaarbasis de belangrijkste risico's per bedrijfsonderdeel
in beeld gebracht. Dit is de zogenaamde 'top-down risico-identificatie-
methode'. Daarnaast worden voor specifieke processen, afdelingen of
risico's Control Risk Self Assessments uitgevoerd. Hierbij worden de spe
cifieke risico's in workshops met de direct betrokkenen geïdentificeerd
en geanalyseerd.
Binnen alle groepsonderdelen van de Rabobank worden de operatio
nele verliezen van meer dan EUR 10.000 en incidenten geregistreerd en
op kwartaalbasis gerapporteerd. De validatie en analyse van de verliezen
vinden zo dicht mogelijk bij de bron plaats.
Voorts wordt ieder kwartaal door de resultaatverantwoordelijke
groepsonderdelen gerapporteerd over de status en kwaliteit van risico
beheersing. Daarnaast worden de belangrijkste risico's en controls
gemonitord, waarbij zo veel mogelijk gebruik zal gaan worden gemaakt
van waarschuwingssignalen middels sleutelindicatoren voor risico's en
controls.
Het vermogensbeslag voor de Rabobank Groep wordt berekend aan
de hand van een eigen model. Momenteel wordt getoetst of dit model
voldoet aan de eisen van de Advanced Measurement Approach uit de
BIS-regelgeving.
Bij Interpolis is het risicobeheer met name gericht op het assurantie
risico. Door middel van de daarvoor geëigende technieken worden
de risico's van (nieuwe) producten en de ontwikkeling van risico s
ingeschat. Daarmee bewaakt de verzekeraar ook dat met voldoende
zekerheid aan toekomstige verplichtingen kan worden voldaan en dat
calamiteiten financieel kunnen worden opgevangen. Ook binnen
Interpolis wordt het principe van economisch kapitaal geïmplementeerd.
