B
Funding en liquiditeitsrisico
Marktrisico
66 Rabobank Groep jaarverslag 2004
Het beheer en de sturing van de renterisicopositie van de Rabobank
Groep vindt centraal plaats. Voor het meten en beheren van het
renterisico worden verschillende methoden gebruikt, waaronder gap-
analyse, scenario-analyse en marktwaardelimieten. Voor simulatie- en
analysedoeleinden worden klantgedrag en rentebewegingen gemodel
leerd. Het renterisico op korte termijn wordt gemonitord aan de hand
van de Income at Risk. Dat is het bedrag aan rentewinst dat met een
betrouwbaarheidsgraad van 97,5% op jaarbasis maximaal 'in de waag
schaal' wordt gesteld. In het verslagjaar bedroeg het maximale risico
ongeveer EUR 200 miljoen. Het langetermijnrenterisico wordt gemeten
en beheerst aan de hand van de Equity at Risk. De Equity at Risk is de
gevoeligheid van de marktwaarde van het vermogen voor veranderin
gen in de rente. De maximale Equity at Risk bedroeg In het verslagjaar
7,5%. Zowel Income at Risk als Equity at Risk wordt maandelijks bere
kend en gerapporteerd aan de BRMC. Jaarlijks worden limieten vastge
steld voor beide risico-indicatoren.
Onder liquiditeitsrisico wordt verstaan het risico dat de groei van de
activa op enig moment niet, of niet tegen een redelijke prijs, kan wor
den gefinancierd of dat niet aan alle (terug)-betalingsverplichtingen
kan worden voldaan. Dit kan doordat klanten of andere professionele
tegenpartijen plotseling meer geld opvragen dan verwacht, terwijl de
bank niet genoeg geld in kas heeft en ook het verkopen van activa of
het lenen van geld bij derden geen uitkomst biedt.
Om het liquiditeitsrisico te meten, wordt onder andere gebruik gemaakt
van de CA/CL- methode (Core Asset Core Liabilities). Het startpunt van
deze analyse is de liquiditeitstypische vervalkalender van activa en passi
va. Vervolgens wordt becijferd welke activa (en niet-benutte faciliteiten)
en passiva waarschijnlijk nog op de balans staan of komen te staan na
veronderstelde en nauwkeurig gedefinieerde stress-scenario's. De alsdan
resterende activa en passiva worden gedefinieerd als respectievelijk de
kernactiva (core assets; CA) en de kernpassiva (core liabilities; CL).
De verhouding CA/CL is de liquiditeitsratio. Gegeven de gekozen uiterst
conservatieve wegingen wordt het afdoende geacht als de ratio onder
1,2 blijft. In het verslagjaar was dat voor de gehanteerde scenario's
inderdaad het geval.
Ook de groepsbrede liquiditeitspositie gemeten aan de hand van de
richtlijnen van de toezichthouder bleek alleszins ruim; de aanwezige
liquiditeiten overschreden de eis gemiddeld met 8%.
De ruime liquiditeitspositie van de Rabobank Groep wordt op de balans
weerspiegeld in de omvangrijke actiefpost rentedragende waardepapie
ren ad EUR 92 miljard. Deze gelden zijn in situaties van liquiditeitscrises
in beginsel direct opvraagbaar.
Het fundingbeleid van de Rabobank Groep is erop gericht tegen aan
vaardbare kosten in de financieringsbehoefte van de groepsonderdelen
te voorzien. Het beleid kenmerkt zich door diversificatie van financie
ringsbronnen, flexibiliteit van de gebruikte fundinginstrumenten en
actieve investor relations. De Rabobank Groep heeft de hoogste rating
van vooraanstaande ratinginstituten. Deze toprating stelt de Rabobank
Groep in staat om relatief goedkoop funding aan te trekken.
In 2004 werd voor bijna EUR 20 miljard langetermijnfunding opgehaald
in de internationale financiële markten.
Langetermijnfunding in 2004 naar valuta
Euro
Amerikaanse dollar
47%
28%
Canadese dollar
7%
Britse pond
6%
Australische dollar
4%
Zwitserse franc
3%
Overig
5%
Een separate eenheid Investor Relations staat opgesteld om de beleg
gers in Rabobank optimaal te informeren over het risicoprofiel en de
financiële en strategische ontwikkelingen van het bedrijf.
www.rabobank.com
Organisatiebesturing en risicomanagement 67
Risico op niet-OESO-landen
In Latijns
In Azië/
In van het
in Europa
In Afrika
Amerika
Pacific
Totaal balanstotaal
Fronomisch landenrisico (exclusief derivaten)11
1.385
262
3.742
4.492
9.881 2,1
Rkiroverlaaende componenten:
13
0
798
868
1.679
- door derden gedragen landenrisico
378
135
1.630
569
2.712
- aftrek voor verlaagde weging van transacties
787
37
432
569
1.825
Nettolandenrisico vóór voorzieningen
207
90
882
2.486
3.665 0,8
In van de totale
voorzieningen
Totaal voorzieningen voor economisch landenrisico
2
2
121
61
186 8,9
1 totaal activa, vermeerderd met gestelde garanties, borgtochten en onbenutte kredietfaciliteiten
Het marktrisico betreft de waardeveranderingen van de handelsporte
feuille als gevolq van prijswijzigingen in de markt. De prijsveranderingen
hebben onder andere betrekking op de prijzen van renteproducten
(rente), aandelen, valuta, sommige goederen en derivaten. De Rabobank
Groep berekent en consolideert het risico dagelijks en limiteert dit via
een verfijnd stelsel van limieten. Op geconsolideerd niveau wordt het
risico weergegeven door de zogenaamde Value at Risk. Deze maatstaf
geeft, op basis van historische marktontwikkelingen aan wat het maxi
maal mogelijke verlies is bij een gegeven betrouwbaarheidsniveau
onder 'normale' marktomstandigheden. De hoogte van de Value at
Risk is het gevolg van marktontwikkelingen en van de zelf Ingenomen
posities.
Om ook gevoel te krijgen voor het maximale potentiële risico wordt ook
het effect berekend van bepaalde extreme gebeurtenissen ('event risk')
op de waardeontwikkeling van de portefeuilles. Hierbij worden zowel
historische als hypothetische scenario's geanalyseerd. Ook wordt er
gebruik gemaakt van gevoeligheidsanalyses.
In de bijgaande grafiek is het verloop van de Value at Risk gedurende
het verslagjaar weergegeven. De Value at Risk bewoog in 2004 tussen
EUR 11 (11miljoen en EUR 22 (18) miljoen, met een gemiddelde van
EUR 17 (14) miljoen. Dit betekent dat met een betrouwbaarheid van
97,5% onder normale omstandigheden het verlies op één dag maximaal
EUR 22 miljoen bedroeg in 2004.
Value at risk
in miljoenen euro's
De samenstelling van de Value at Risk van de handelsportefeuilles wordt
onderverdeeld in een aantal componenten. De waarde van de handels
portefeuilles is voornamelijk gevoelig voor veranderingen in de rente,
aandelenkoersen en credit spreads. Doordat tegengestelde posities van
verschillende boeken elkaar in enige mate opheffen wordt er een diver
sificatievoordeel behaald, dat het totale risico reduceert. Ultimo 2004
was de geconsolideerde Value at Risk EUR 14,6 miljoen.
