Risicomanagement 56 Rabobank Groep Jaarverslag 2002 Bankieren is vooral het managen van een veelheid van verschillende risico's. De Rabobank Groep kiest voor een bescheiden risicoprofiel en in het verlengde daarvan voor een gelijk matige ontwikkeling van het financiële resultaat. Het verslagjaar stond in het teken van het ontwikkelen en invoeren van methodes en technieken om de verschillende risicocategorieën naar één noemer te vertalen: economisch kapitaal. Een bank houdt kapitaal aan om onverwachte verliezen op te vangen. Het econo misch kapitaal geeft aan hoeveel vermogen een bank op basis van haar risicoprofiel en de gewenste kredietwaardigheid moet aan houden. Omdat de Rabobank Groep de hoogste'kredietwaardigheid heeft, ligt de lat hoog. Balans en Risico Management Commissie De Balans en Risico Management Commissie (BRMC) is binnen de Rabobank Groep verantwoordelijk voor het balansmanagement, het te voeren risicobeleid, het vaststellen van de standaarden voor het meten van risico's, de bepaling van limieten op hoofdlijnen en het monitoren van de ontwikkelingen. De Rabobank Groep kent uitge breide procedures voor een systematisch risicobeheer. De Rabobank Groep wil klanten zo veel mogelijk continuïteit in de dienstverlening aanbieden. Daartoe wordt een prudent acceptatie- beleid gevoerd. Bovendien worden verstrekte financieringen zorgvuldig beheerd, zodat een doorlopend inzicht bestaat in de kredietrisico's. Van de kredietportefeuille van de Rabobank Groep bestaat 48% uit financieringen aan particulieren. Het risico hiervan is relatief zeer laag. Een sterk gediversificeerde portefeuille van financieringen aan bedrijven in binnen- en buitenland vormt de overige 52%. In het verslagjaar zijn nieuwe methoden ontwikkeld voor de kwantificering van het kredietrisico, in samenhang met de toekomstige geavanceerde eisen van de toezichthouder. Kredietverliezen De ontwikkeling van de feitelijke kredietverliezen blijkt uit het ver loop van de waardeverandering van vorderingen in procenten van de kredietverlening aan de private sector bij de Rabobank Groep. Kredietrisico Ook bij het kredietrisicobeleid staat het belang van de klant centraal. Kredietverliezen (in van de kredietverlening aan de private sector) 0,30% 0,25% 111 ll 1998 1999 2000 2001 2002 Het relatief hoge percentage over 1998 hangt samen met de Azië- crisis. Zowel 2001 als 2002 toonde een vrij zwakke staat van de wereldeconomie. Dit raakt vooral de kredietkwaliteit van het con junctuurgevoelige wholesalebankbedrijf. Het vijfjaarsgemiddelde van 0,23% is relatief laag. Daarin komt het gematigde risicoprofiel van de kredietportefeuille van de Rabobank Groep tot uitdrukking. Landenrisico Kredieten die worden verstrekt aan partijen die gevestigd zijn in het buitenland hebben veelal naast het gebruikelijke debiteurenrisico ook een landenrisico. Dit wordt beheerst met behulp van een stelsel van interne limieten en interne ratings per land. Landenrisico- voorzieningen worden getroffen indien in een land terugbetalings problemen dreigen, bijvoorbeeld door overheidsmaatregelen of extreme omstandigheden. Marktrisico Het marktrisico betreft waardeveranderingen van de handelsporte feuille als gevolg van wijzigingen in de rente en in de valuta- en aandelenkoersen. Het risico wordt op dagelijkse basis berekend en geconsolideerd, en via een verfijnd stelsel gelimiteerd. Op geconso lideerd niveau geeft de zogenoemde Value at Risk het risico het best weer. Deze maatstaf geeft, op basis van historische gegevens, het maximaal mogelijke verlies onder een gegeven betrouwbaar heidsniveau bij'normale'marktomstandigheden op dagbasis.'Event risk'-scenario's meten de uitwerking van forse trendbreuken in de marktontwikkelingen. Bovendien worden nog andere uit statistische modellen afgeleide maatstaven door handelaren en door de afde ling Risicomanagement gebruikt om de posities op elk moment van de dag te kennen. De Value at Risk schommelde in 2002 tussen EUR 10 (7) miljoen en EUR 15 (12) miljoen, met een gemiddelde van EUR 13 (9) miljoen. De stijging ten opzichte van het vorige jaar komt vooral door een nauwkeurigere registratie, het risicoprofiel nam per saldo niet toe. ook een structureel renterisico in haar balans. Dit renterisico vloeit voort uit het uiteenlopen van de looptijden van uitzettingen en middelen. Het risico op langere termijn wordt gemeten en beheerst aan de hand van de Equity at Risk, de gevoeligheid van de markt waarde van het vermogen voor veranderingen in de rente. Het huidige niveau van de lange rente ligt onder dat van de afgelopen jaren. De leningenportefeuille is in een tijd met hogere rentes opge bouwd. Daardoor lag de marktwaarde van het eigen vermogen van de Rabobank Groep aan het eind van 2002 duidelijk boven de boekwaarde. De Income at Risk meet en beheerst het risico op korte termijn. Dat is het bedrag aan rentewinst dat met een betrouwbaarheidsgraad van 97,5% op jaarbasis maximaal'in de waagschaal'wordt gesteld. In het verslagjaar bedroeg het'maximale risico'zo'n 4% van het renteresultaat. Liquiditeitsrisico De Rabobank Groep heeft de afgelopen vijfjaar gewerkt aan een forse diversificatie van haar fundingbasis. Door het accent te verleg gen naar centrale banken, geldmarktfondsen, pensioenfondsen en vermogensbeheerders is ze minder afhankelijk van middelen van andere commerciële banken. Aan de actiefzijde van de balans is het accent verschoven naar snel liquide te maken activa. Liquiditeits risico is een organisatiebrede aangelegenheid en wordt gemanaged door Group Treasury Operationeel risico Het operationele risico betreft directe of indirecte verliezen uit hoofde van onjuist gehanteerde of tekortschietende processen en systemen, foutief handelende mensen of externe gebeurtenissen. Centraal uitgangspunt is dat het management van de onderscheiden eenheden binnen de Rabobank Groep verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van beleid, processen en procedures voor het beheer sen van operationeel risico. Als hulpmiddel zijn vanuit Rabobank Nederland geavanceerde instrumenten aan lokale Rabobanken ter beschikking gesteld. Assurantierisico Bij Interpolis is het risicobeheer met name gericht op het assurantie risico. Door middel van de daarvoor geëigende technieken worden de risico's van (nieuwe) producten ingeschat en wordt de ontwikke ling van het risico gevolgd. Daarmee wordt ook bewaakt dat met voldoende zekerheid aan toekomstige verplichtingen kan worden voldaan en dat calamiteiten financieel kunnen worden opgevangen. Een verzekeringsmaatschappij als Interpolis houdt in haar beleid sterk rekening met mogelijke rampscenario's. Renterisico Naast het marktrisico in de handelsomgeving loopt de Rabobank

Rabobank Bronnenarchief

Jaarverslagen Rabobank | 2002 | | pagina 30