Risicomanagement 67 66 Rabobank Groep Jaarverslag 1999 Marktrisico modellen uitgebreid In het verslagjaar werd specifiek aandacht besteed aan uitbrei ding van de markt risicomodellen met kre dietrisico. Dit betreft zowel de waardeveran dering van de krediet waardigheid van de uitgever van verhan deld papier, als de mogelijkheid van het niet nakomen van zijn verplichtingen. Marktrisico Het marktrisico betreft de waardeveranderin gen van de handelsportefeuille als gevolg van wijzigingen in de rente en in de valuta- en aan delenkoersen. Dagelijks wordt het topmanage ment geïnformeerd over het wereldwijde risico profiel. De marktrisico's van de Rabobank worden berekend op basis van centraal ontwikkelde risicomodellen en systemen, die door De Nederlandsche Bank zijn beoordeeld en geac cepteerd. De marktrisicomodellen zijn deels gebaseerd op statistische inschattingen van de waardeschom melingen van de diverse deelportefeuilles van de bank. Deze risicomaatstaf, de zogenaamde Value at Risk, beschrijft op basis van histori sche gegevens, het maximaal mogelijke verlies dat de Rabobank kan lijden met een bepaalde waarschijnlijkheid binnen een bepaalde korte periode (één tot tien dagen). De Value at Risk, geconsolideerd over alle han delsportefeuilles, schommelde in 1999 tussen 3 (5,5) miljoen en 9 (11) miljoen, met een gemiddelde van 5 miljoen. Dit impliceert een vermindering van de toch al bescheiden markt risico's van 1998. Event Risk Management De uitwerking van forse trendbreuken in marktontwikkelingen op de waarde van de por tefeuille van de Rabobank wordt in het kader van het 'Event Risk Management' aan het top management gerapporteerd. Waar nodig wordt bijgestuurd in posities die in geval van dergelij ke eventualiteiten een onacceptabel groot ver lies zouden opleveren. In het verslagjaar is dit Event Risk Management uitgebreid tot op indi vidueel portefeuilleniveau. Renterisico Ook in de niet-handelsomgeving vergt het monitoren en beheersen van marktrisico's voortdurende aandacht. Dit betreft met name het renterisico, dat voortvloeit uit het uiteenlo pen van de rentefixatieperiode van uitzettingen en middelen. Het risico op langere termijn wordt gemeten en beheerst aan de hand van Equity at Risk. Dat is de gevoeligheid van de marktwaarde van het vermogen voor verande ringen in de rente. Het risico op korte termijn wordt gemeten en beheerst aan de hand van het begrip Income at Risk. Dat is het bedrag aan rentewinst dat met een betrouwbaarheidsgraad van 97,5% op jaarbasis maximaal 'in de waag schaal' wordt gesteld. In 1999 werd uitgegaan van een maximale stijging van de onderschei den rentetypen met 1,5 tot 1,75%-punt. In het verslagjaar bedroeg het aan de hand daarvan becijferde 'maximale risico' circa 5% van de rentewinst. Kredietrisico Het kredietrisicobeleid wordt gekenmerkt door een verfijnd stelsel van beslissingsbevoegdheden en procedures. De kredietportefeuille van de Rabobank kent een relatief laag risicoprofiel. Het langjarige gemiddelde van de verliezen op de kredietportefeuille (met een relatief zwaar dere weging voor de meest recente jaren) bedraagt 0,22% van het nominaal uitstaande bedrag. In het verslagjaar is ruim aandacht besteed aan het verbeteren van interne systemen voor managementinformatie. Beoogd wordt de intern gehanteerde schema's voor waardering ('rating') van kredieten zodanig aan te passen dat ze ook geschikt zijn voor de bepaling van het minimaal benodigde kapitaal volgens de verwachte regels van het bancaire toezicht. Aldus zal het minimaal aan te houden kapitaal uit hoofde van kredietrisico een betere weer spiegeling vormen van de feitelijk gelopen risi co's dan thans nog het geval is. Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico betreft het risico dat de bank niet kan voldoen aan haar verplichtingen uit hoofde van opgevraagde gelden. De Rabobank voldoet ruimschoots aan de daartoe geldende regelgeving van De Nederlandsche Bank. Voor het managen van het liquiditeits risico is bovendien intern een systematiek ontwikkeld die mede dient ter ondersteuning van de besluitvorming over de (termijnen van de) middelen die de Rabobank Groep op de professionele markten aantrekt. In het verslagjaar is speciale aandacht gegeven aan de mogelijke consequenties van de millen niumwisseling. Daartoe werd uit voorzorg een specifieke portefeuille opgebouwd die in geval van liquiditeitsschaarste had kunnen worden ingezet. Deze voorzorgsmaatregel hoefde uit eindelijk gelukkig niet te worden geëffectueerd. Operationeel risico Het operationele risico wordt wel beschouwd als een 'restrisico', alles wat geen markt-, rente- of kredietrisico is. Binnen een positievere definiëring gaat het om het risico van directe of indirecte verliezen uit hoofde van onjuist gehanteerde of tekortschietende processen, mensen en systemen. De beheersing van het operationele risico is primair een verantwoordelijkheid van het lijn management. Binnen de Rabobank Groep wordt een nadere aanpak voorbereid die gericht is op een grotere bewustwording en daarmee op terugdringing van operationele risico's aan de hand van eigen beoordelingen van de risico's en de beheersing daarvan ('self assessments'). Voorts zullen op meer systemati sche gebeurtenissen worden geregistreerd met het oog op de noodzakelijke kwantificering van de mate van operationeel risico. Thon Huijser, Rabobank International "Rabobank International is in Indonesië onder meer actief als financier van de palmolie-industrie. Juist deze sector trok in 1999 de aandacht van de hele wereld door enorme illegale bosbranden ter ontginning van tropisch regen woud en verhalen over schending van mensenrechten. Milieudefensie en Greenpeace vroegen de Rabobank om een toelichting op haar aanwezigheid in deze sector. We willen daar heel duidelijk over zijn. Wij financieren alleen projecten die voldoen aan de milieurichtlijnen van de Wereldbank. Daar zien we ook nadrukkelijk op toe. Dat doen we of zelf door ons ter plekke op de hoogte te stellen, of door het inschakelen van speciale bureaus, zoals bijvoorbeeld het Franse CIRAD (Centre de Coopération Internationale en recherche Agronomique pour Ie Développement). Ondanks de negatieve berichten rond sommige palmolieplantages willen we in deze sector actief blijven. Met name de plantages die in het kader van het zogenaamde 'plasma programma' van de Indonesische regering zijn gestart, spreken ons aan. Dit programma houdt in dat 50% van de grond van nieuw aangelegde planta ges eigendom wordt van de lokale bevolking. Het plantagebedrijf verplicht zich er ook toe de palmolieproductie van de lokale bevolking tegen een vaste prijs af te nemen. De praktijk leert dat dit programma een basis vormt voor verdere ontwikke ling en welvaart. Het is bijzonder jammer, dat de Indonesische regering op dit moment onvoldoende fondsen beschikbaar heeft voor dit programma. Wellicht kan de Wereldbank hier een aanvullende rol spelen. Een nuttige rol zie ik ook voor de Indonesische milieubeweging, die samen met de Indonesische regering uniforme eisen zou kunnen formuleren die zouden moeten gelden ten aanzien van oliepalmplantages."

Rabobank Bronnenarchief

Jaarverslagen Rabobank | 1999 | | pagina 35