\Slag
rschiLi
vergroting van de politieke onzekerheid in
de aanloop naar de presidentsverkiezingen
en met name het zeer omvangrijke negatie
ve renteverschil met Duitsland zorgden in
de zomer voor een historisch dieptepunt
van de dollar ten opzichte van de Europese
valuta's. Na de crisis in het EMS, toen dui
delijk werd dat de Europese rentes een
dalende tendens hadden ingezet terwijl de
Amerikaanse economie geleidelijk aan
kracht begon te winnen, trad koersherstel
op.
Op de binnenlandse effectenmarkten ste
gen de aandelenkoersen in de eerste maan
den van het jaar flink, onder andere als
gevolg van een oplopende dollar en een
oplevende hoop op economisch herstel.
De koersval van de dollar, sombere berichten
uit het bedrijfsleven en magere economi
sche vooruitzichten zorgden daarna echter
voor een sterke daling van de aandelen
koersen, die pas in oktober werd gestuit.
Het rendement op aandelen lag in het ver
slagjaar per saldo beduidend onder dat op
obligaties. De handel in aandelen op de
Amsterdamse effectenbeurs boekte mede
daardoor slechts een bescheiden toename
van de omzet met 7,5%. De obligatiehandel
was aanzienlijk levendiger met een omzet
groei van bijna 40%.
Geld- en kapitaalmarkt
De koppeling van de gulden aan de Duitse
mark is in 1992 nog centraler in het mone
taire beleid komen te staan. Mede hierdoor
was het Nederlandse rentebeeld in hoge
mate een afspiegeling van het Duitse. Het
vasthoudende anti-inflatiebeleid van de
betrokken centrale banken gaf de markt
vertrouwen in de inflatie-ontwikkeling. Als
gevolg daarvan daalde reeds in het begin
van het verslagjaar de kapitaalmarktrente in
beide landen. De geringe economische
groei bood eveneens ruimte voor deze
daling. Aangezien de korte rente voorals
nog stabiel bleef, nam het negatieve ver
schil tussen de lange en de korte rente ver
der toe.
De Duitse discontoverhoging in juli 1992
vormde een trendbreuk in de rente-ontwik
keling. Deze verhoging gaf - samen met de
zwakke positie van de Amerikaanse dollar
in augustus en de perikelen rond het Ver
drag van Maastricht - de aanzet tot de oplo-
Rente in Nederland (maandgemiddelden in
J1 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992
geldmarktrente kapitaalmarktrente
24
De spanningen in het EMS
bereikten in september en
november hun toppunt.
pende spanningen in het EMS, culminerend
in september en november.
De - ook ten opzichte van de mark - zeer
sterke positie van de gulden stelde de
Nederlandsche Bank in staat haar officiële
rentetarieven gefaseerd met 1 %-punt te
verlagen. De korte en de lange rente daal
den globaal genomen met een zelfde
percentage.
Terugkijkend kan 1992 worden gekenschetst
als een jaar waarin ook de Nederlandse
economie de gevolgen ondervond van de
wereldwijd haperende economische ont
wikkeling. De omgekeerde rentestructuur
hield aan, zelfs in versterkte mate. Hopelijk
biedt 1993 op dit vlak uitzicht op verbete
ring.
25
