Internationale en nationale economie Ons land kende in 1990 een alleszins bevredigende economische vooruit gang. Buiten de landsgrenzen voltrokken zich ontwikkelingen die zowel positieve verwachtingen als zorg opriepen. INTERNATIONALE OMGEVING Het internationale aanzien van 1990 werd gedomineerd door een aantal politieke gebeurtenissen, die naar ver wachting ook in de nabije toekomst hun sporen zullen trekken in het economi sche landschap. Allereerst waren er de omwentelingen in Oost-Europa. Nadat de politieke systemen zich in de loop van 1989 in vrijwel alle betrokken landen hadden ontdaan van de ketens van de centraal geleide stelsels, werd 1990 het jaar van het begin van de economische hervormingen. Het werd daarbij steeds duidelijker, dat de economische ontwik keling in deze landen dermate achter liep bij die in het Westen, dat de noodzakelij ke veranderingen met aanzienlijke pijn en moeite gepaard zullen gaan. Een bij zondere positie neemt het voormalige Oost-Duitsland hierbij in. De kosten die de economische verbouwing van dit gebied met zich meebrengt, kunnen in belangrijke mate worden gedragen door de Duitse overheid. Een tweede ingrijpende gebeurtenis was de Iraakse inval in Koeweit. Deze leidde aanvankelijk tot een aanzienlijke stijging van de olieprijzen en tot een klimaat van onzekerheid, met negatieve uitstralings effecten op de internationale conjunc tuur. Al met al vertraagde de reële groei van de wereldeconomie tot een bescheiden 2%. Binnen de groep van industrielan den deed de relatief sterkste vertraging zich voor in de Verenigde Staten, waar zelfs gevreesd werd voor een recessie. Wel bleef de exportsector daar zeer dynamisch, mede onder invloed van de fors in waarde gedaalde dollar, die tegen het einde van het jaar zelfs op histori sche dieptepunten belandde. Ook in Japan trad een groeivertraging op. In dit land bestond een zekere onge rustheid, dat de uitbundige monetaire groei van de voorgaande jaren een toe neming van de inflatie zou veroorzaken. Het verkrappende monetaire beleid, dat daarom in het afgelopen jaar werd gevoerd, leidde tot een aanzienlijke stij ging van de rentestanden. Dat ging, Onzekerheid over het verloop van de olie prijzen had negatieve effecten op de inter nationale conjunctuur. mede door andere oorzaken, gepaard met forse koersdalingen op de Japanse aandelenbeurs. In de meeste landen van Europa zwakte de conjunctuur af. De uitzondering hier bij vormde Duitsland, waar zich onder invloed van de bestedingen voor de een wording een versnelling van de econo mische groei voordeed. Voor de EG als geheel werd een op zichzelf tevreden stellend groeicijfer van zo'n 3% geboekt. Overigens blijkt, net als in de afgelopen jaren, de groei nog steeds belangrijk te worden ondersteund door de Europese integratie, die het bedrijfsleven dwingt tot investeringen om zo te profiteren van de kansen die één Europese markt biedt. Hoewel de economische hervormingen in Oost-Europa in het afgelopen jaar vaak in het middelpunt van de belang stelling stonden, hebben ook buiten Europa ingrijpende hervormingen plaatsgehad. In Latijns Amerika lijken zich veranderingen voor te doen, die de sterk dirigistisch ingestelde economieën verfrissen. Dat houdt, zij het nog aarze lend, de belofte in van het begin van het oplossen van de schuldenproblematiek. Landen als Chili en Mexico geven daarbij het voorbeeld, maar ook in Argentinië en Brazilië hebben de democratisch geko zen regeringsleiders hun naam gegeven aan plannen, die erop gericht zijn om deze landen weer volwaardig te laten deelnemen in de wereldeconomie. Door de omwentelingen in Oost-Europa is niet alleen de politieke maar ook de economische landkaart sterk veranderd. Net als in Oost-Europa zullen dit echter geen pijnloze processen zijn. NEDERLANDSE ECONOMIE Na de bevredigende economische ont wikkeling in de tweede helft van de jaren tachtig, kende Nederland ook in 1990 een alleszins sterke conjunctuur, breed gedragen door alle bestedingscatego rieën met uitzondering van de woning bouw. De koopkracht ontwikkelde zich gunstig, mede dankzij tariefsverlagingen in het kader van hervorming van het belasting stelsel. Daardoor kon de consumptie van gezinnen met ruim 3,5% in volume groeien, terwijl ook de gezinsbesparin gen aantrokken. De uitvoer ondervond in de loop van het jaar toenemende hinder van de in waarde dalende dollar. Anderzijds konden exporteurs profiteren van de sterke economische groei in (West)Duitsland. De investeringen in bedrijven lieten voor het achtste achter eenvolgende jaar een stijging zien. Dit is te danken aan de geleidelijk sterk verbe terde vermogensverhoudingen, een gemiddeld gunstig rentabiliteitsniveau en goede afzetverwachtingen. Boven dien nemen investeringen voor het milieu een steeds belangrijker plaats in Het bruto nationaal produkt in ons land groeide in 1990 reëel met 3%. Het pro- duktievolume van bedrijven (ongerekend de energiesector) kwam 4% hoger uit. Hiermee is de expansie van 1989 geë venaard en moet worden teruggegaan

Rabobank Bronnenarchief

Jaarverslagen Rabobank | 1990 | | pagina 8