resultaten gunstig, bij onder druk staande prijzen. Voor de vrije produkten waren de prijzen over het algemeen hoger dan in het voorgaande jaar, hetgeen tot betere resultaten leidde. De kleinere gewassen kenmerkten zich door een gunstige groei en een goede kwaliteit. De kg-opbrengsten per ha van de diver se gewassen lieten onder meer door de verschillen in neerslag een grote variatie zien. De inkomens op de akkerbouwbedrijven toonden een forse verbetering ten opzichte van de voorafgaande jaren. Het gemiddelde bedrijfsresultaat bleef desondanks nog steeds negatief. Tuinbouw Ten opzichte van het hoge niveau van de afgelopen jaren daalden de investerin gen in de tuinbouwsector. Enige druk op de prijzen en onzekerheid over de vraag- ontwikkeling, over de gasprijzen en over de kosten van de nog te verwachten milieu-investeringen zullen hieraan heb ben bijgedragen. Vooral bij de glas groenten zijn belangrijke vorderingen gemaakt bij het oplossen van de milieu problematiek, onder andere door het omschakelen op substraatteelt. In de bloemisterij wordt inmiddels ruim 10% van de snijbloemen op substraat geteeld. De glastuinbouwbedrijven kenden in 1990 wisselende resultaten. Bij de glas groenten waren de resultaten sterk afhankelijk van het teeltplan. De prijzen van vleestomaten en van rode en groene paprika's waren in de eerste helft van het jaar zeer teleurstellend. De opbrengsten van de meeste andere produkten lagen op een hoger niveau dan in het voor gaande jaar. De kostenstijging kon wor den gecompenseerd door een toene ming van de produktie. De uitvoer van glasgroenten steeg in 1990 met onge veer 13%, waarbij de grote Duitse vraag een belangrijke rol speelde. De vraag naar sierteeltprodukten stijgt nog steeds, maar omdat het aanbod sneller dreigt toe te nemen bestaat in de markt geen ruimte voor een stijging van de prijzen. De Rabobank toont grote betrokkenheid bij het tot stand brengen van milieuvriendelijke produktiemethoden Garantieprijzen in de landbouwsector: een dilemma voor de politiek. evenals in het buitenland het geval is. Hierdoor kon de export niet verder stij gen. Deze ontwikkeling had negatieve gevolgen voor de prijsvorming. tief goed jaar terugzien. De eierprijzen bleven redelijk op niveau, waaraan de afneming van de capaciteit in de EG in 1989 zeker heeft bijgedragen. Mede door dalende voerprijzen hebben de inkomens in deze sector zich in gun stige zin ontwikkeld. De slachtpluimveehouderij liet een ver sneld toenemende produktie zien, in overeenstemming met een verbeterde afzetpositie. In deze sector, die te kam pen had met toenemende ziektedruk, was de inkomenssituatie over het alge meen gunstig. Overigens wordt door het ontbreken van duidelijkheid over te stellen milieu- en welzijnseisen nog een enigszins afwach tende houding aangenomen. De inten sieve veehouderij staat voor de omvang rijke taak om in de komende jaren haar milieubelasting terug te dringen. De Rabobankorganisatie is op tal van terrei nen betrokken bij het realiseren van milieuvriendelijke produktiemethoden. De uitvoer van glasgroen ten steeg met 13%. Het (vergrote) Duitse afzetgebied speelde daar bij een belangrijke rol. De inkomens bij de snijbloemenbedrij- ven kwamen verder onder druk te staan. De champignontelers hebben een aan zienlijke groei van het teeltoppervlak gerealiseerd. Dat heeft geleid tot een druk op de prijzen. Als gevolg hiervan heeft de rentabiliteit zich niet kunnen handhaven. Bij de vollegrondsgroentebedrijven zijn de opbrengsten in 1990 gestegen. Door een kleiner aanbod en toegenomen exportmogelijkheden was er ruimte voor prijsstijgingen. De verbreding van het assortiment in de richting van meer luxe groenten heeft een positieve bijdrage geleverd aan het perspectief van het gespecialiseerde bedrijf. In de fruitteelt wordt nog steeds veel geïnvesteerd in het vervangen van ver ouderde plantopstanden. Het areaal appels en peren neemt dan ook weer toe. De prijsvorming over het lopende sei zoen is bevredigend. Enkele bedrijven zijn zwaar getroffen door nachtvorst in de bloeiperiode. Na enige jaren van stagnatie steeg de uitvoer van bloembollen in 1990 duide lijk. Ondanks enige afname van het pro- duktieareaal ontstond geen ruimte voor een verbetering van de prijzen. Door het sterk gestegen areaal staan de prijzen van lelies thans ook onder druk. Bij de boomkwekerijen is het areaal de afgelopen jaren sterk gegroeid. Als gevolg hiervan dreigt een overproduktie, Visserij Het EG-beleid ten aanzien van visquota zorgde voor een beperking van de vangstmogelijkheden van de grote zee visserij. De bedrijfsvoering in deze sector kende een verdergaande internationali satie. De prijzen stonden als gevolg van de lage dollarkoersen onder druk. In de kottervisserij begon de daling van het aantal schepen zich in 1990 te mani festeren, met name bij de rondvisvloot. De eerste resultaten van het sanerings- beleid werden zichtbaar. De stelselmatig sterk dalende vangstquota voor rondvis zijn hier debet aan. De vangstmogelijk heden voor de kottervisserij verschilden wezenlijk met het voorafgaande jaar; vooral gespecialiseerde schol- en tong vissers kenden goede vangstmogelijkhe den bij een sterk verhoogd tongquotum en een iets lager scholquotum. HANDEL, INDUSTRIE EN DIENSTVERLENING De groei van het omzetvolume in het midden- en kleinbedrijf bedroeg 4%, slechts een fractie onder de stijging in het uitzonderlijk goede jaar 1989. De export steeg nog sneller dan de op zichzelf al expansieve binnenlandse bestedingen. Het exportaandeel in de totale afzet van het midden- en kleinbe drijf bedraagt nu bijna 20%, tegen ruim 40% bij het grootbedrijf. Geprofiteerd kon worden van de gunstige economi sche ontwikkeling in Duitsland. Het midden- en kleinbedrijf is sterk gericht op de zich in 1990 gunstig ont wikkelende markt van consumptiegoede ren en intermediaire leveringen. De afzetgroei van de laatstgenoemde categorie bleef wat achter door toene mende importen. Ook daaruit kan worden afgeleid dat de voortgaande internationalisatie en spe cialisatie een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van de kleine en middel grote bedrijven. De uitvoer van het mid- Akkerbouw Na heel moeilijke jaren is in het oogst jaar 1989/1990 een duidelijk herstel van de opbrengsten in de akkerbouw opge treden, echter zonder dat de vooruitzich ten voor deze sector lijken te verbeteren. Het herstel vond plaats ondanks verder dalende prijzen voor marktordeningspro- dukten. Als gevolg van het overschrijden van de garantiedrempel voor granen in de EG, was er sprake van een prijsdaling met 3%. Bij de fabrieksaardappelen leidde de nachtvorst in het voorjaar tot zeer lage fysieke opbrengsten, die een zware aan slag op het bedrijfsresultaat van de boe ren in de Veenkoloniën betekenden. Bij de suikerbieten waren de oogst- 18

Rabobank Bronnenarchief

Jaarverslagen Rabobank | 1990 | | pagina 11