«fS
A X
>F'S*?j.ï
Uitzettingen
,.\V
jpv
'k-
.O**
•v^:
Kredietverlening
Onze leden en cliënten toonden ook in
I 988 weer een forse behoefte aan leningen
en kredieten.
Meer nog dan in 1 987 was deze financie-
ringsvraag afkomstig van de bedrijven-
sector. Met name vanuit de agrarische
sector werd een toenemend beroep op onze
leningen en kredieten gedaan. Ook de finan-
cieringsvraag van de niet-agrarische onder
nemingen, vooral uit het midden- en klein
bedrijf, bewoog zich op een hoger niveau.
De groei in de verstrekkingen aan particu
lieren zette zich in het verslagjaar voort.
De belangstelling van onze leden en cliënten
voor (zeer) lange looptijden temperde
enigermate, terwijl de interesse voor varia-
belrentende produktvormen wat opleefde.
Het met de nieuw verstrekte leningen
gemoeide bedrag was f 23.367 (in 1987:
21.092) miljoen, hetgeen een stijging met
II (10)% betekende.
Agrarische sector
In het verslagjaar nam de agrarische sector
voorf 6.060 (4.995) miljoen aan nieuwe
leningen op. Hiermee werd een niveau
bereikt dat zelfs nog hoger was dan dat van
de topjaren 1979, 1 980 en 1 986. In vrijwel
alle subsectoren bevonden de verstrek
kingen zich duidelijk boven die in 1 987.
De aflossingen overschreden eveneens het
peil dat in het vorige jaar werd bereikt.
Het bedrag van de in totaal aan de agra
rische sector uitstaande leningen nam per
saldo toe met 6 (3)%.
Veehouderij
De melkveehouderij heeft in 1 988 door de
opgelegde produktiebeperking verder
moeten inkrimpen. De kredietverlening
bewoog zich echter, door de blijvend grote
vraag naar en handel in grond met melk
quotum alsmede door investeringen in
aanpassing van bedrijfsvoorzieningen, op
14
een belangrijk hoger peil dan in het vooraf
gaande jaar. Vooral de beperking van het
uitrijden van mest met ingang van oktober
heeft de bouw van mestopslagvoorzie-
ningen sterk bevorderd.
De animo om te investeren werd vergroot
door de goede financiële resultaten in de
melkveehouderij. Door het ruimen van de
voorraden zuivelinterventieprodukten (boter
en mager melkpoeder) in de EG, zijn in de
loop van het verslagjaar de opbrengst-
prijzen van de melk sterk verbeterd.
De kostenstijging door hogere veevoer-
prijzen bleef hierbij aanmerkelijk achter, ook
al omdat gunstige weersomstandigheden in
het weideseizoen leidden tot een ruime en
kwalitatief goede ruwvoervoorziening.
De markt voor rundvlees, waarvan zich nog
grote voorraden in de EG in opslag
bevonden, gaf aan het einde van het
verslagjaar een duidelijk verbeterde aanblik.
De kalvermesterij kreeg het moeilijker door
het verder dalende aanbod van nuchtere
kalveren, die daardoor hoog in prijs bleven
en door de gedeeltelijke afbouw van de
subsidie op mager melkpoeder dat in het
voer wordt verwerkt. De varkensstapel, die
in de voorgaande vijf jaar onstuimig was
gegroeid, toonde blijkens de CBS-meitelling
een daling. De prijzen van zowel biggen als
slachtvarkens lagen het gehele jaar op een
zeer laag niveau. Tegen het einde van het
jaar kwam er enig uitzicht op een beter
perspectief. Ook de stijging van de voer-
prijzen en een lastenverhoging in verband
met de mestwetgeving hielden de inkomens
in de varkenshouderij laag, hetgeen tot
liquiditeitsspanningen leidde. Nieuwe finan
cieringen waren veelal noodzakelijk om in
de tekorten te voorzien.
In de legpluimveehouderij bleef het aanbod
van consumptie-eieren bij een krimpende
markt te groot. De export en consumptie
van slachtkuikens nam toe, maar de
opbrengstprijzen stonden door het ruime
aanbod onder druk.
Leningen in 1988
excl. buitenlandse kantoren en ADCA-BANK
in miljoenen guldens Verstrekkingen Aflossingen Toeneming
Aangesloten banken
17 670
12 707
4 963
Rabohypotheekbank NV
1 267
1 664
7- 397
Rabobank Nederland
4 430
3 951
479
Totaal
23 367
18 322
5 045
Akkerbouw
Voor de akkerbouwers begon het jaar na de
slechte bedrijfsresultaten van de oogst
1 987 teleurstellend. De financiële
problemen waren met name in het noorden
van het land groot. Nieuwe financieringen
hadden, behalve op bedrijfsvergroting, dan
ook vooral betrekking op opheffing van
liquiditeitstekorten. De resultaten van het
oogstjaar 1 988 verbeterden over het alge
meen door enigszins hogere opbrengst-
prijzen van consumptie- en pootaardap-
pelen. De produkten die gebonden zijn aan
een marktordening, zoals granen, fabrieks
aardappelen en groene erwten (voor
verwerking in het veevoer), vielen in prijs
terug. Een gunstige uitzondering bij de
marktordeningsprodukten vormden de
prijzen van suikerbieten, onder meer
doordat de wereldmarkt van suiker een
herstel te zien gaf.
De kg-opbrengsten per ha van vrijwel alle
gewassen lagen op een niveau dat niet veel
afweek van dat in 1 987. De ha-oogsten van
pootaardappelen waren evenwel naar schat
ting 20% lager. De inkomens op de kleibe-
drijven kwamen uit op het gemiddelde van
de vier voorgaande (ongunstige) jaren.
De Veenkoloniale akkerbouwers, die vooral
afhankelijk zijn van de fabrieksaardappel
teelt, zagen hun inkomen verder achteruit
gaan. Uitzicht op verbetering van de situatie
in de akkerbouw lijkt vooralsnog niet of
nauwelijks aanwezig.
Tuinbouw
In de glastuinbouw werden ook in 1 988
bevredigende resultaten behaald.
Bij de glasgroenten was sprake van enige
daling van de opbrengstprijzen, onder meer
veroorzaakt door vergrote concurrentie
vanuit zuidelijker gelegen landen. Hierdoor
bleven de resultaten achter bij die van het
zeer goede jaar 1 987. De toenemende
produktievan snijbloemen en potplanten
kon worden afgezet met behoud van het
prijsniveau. Vooral de export naar het Ver
enigd Koninkrijk breidde zich uit. Door een
lager energieverbruik, onder andere als
gevolg van het zachte winterseizoen, stegen
de kosten in de glastuinbouw nauwelijks.
De goede rentabiliteit in de glastuinbouw
heeft geleid tot een investeringsimpuls.
Niet alleen een grotere aandacht voor de
vervanging van glas speelde daarbij een rol,
maar in zekere mate ook areaalvergroting en
intensivering door het aanbrengen van assi
milatiebelichting in de bloemisterij.
De belangstelling voor de teelt van volle-
grondsgroenten bleef toenemen, zowel op
de gespecialiseerde bedrijven als op akker
bouwbedrijven. Door het sterk vergrote
aanbod van vollegrondsgroenten hield de
druk op de opbrengstprijzen aan. In de
champignonteelt, die een lichte uitbreiding
15
