beleggingen, die in 1 984 belangrijk waren gestegen, verminderden
het afgelopen jaar licht. De effectenportefeuille, voornamelijk
bestaande uit overheidsobligaties, werd opnieuw betekenend
uitgebreid.
De depreciatie van de dollar zorgde voor daling van de actiefpost
bankiers in binnen- en buitenland tot f 22,0 (23,3) miljard.
In volume gemeten, dus na correctie voor koersverschillen, trad nog
een lichte toeneming op.
Toevertrouwde middelen
De ontwikkelingen, die zich in 1 984 op het gebied van de
toevertrouwde middelen voordeden, zetten zich in 1 985 in
hoofdlijnen voort. Saldi toebehorend aan particulieren namen
relatief weinig toe, middelen van zakelijke oorsprong toonden
daarentegen opnieuw een zeer krachtige aanwas. Vergeleken met
het verdere verleden blijft het groeitempo van onze toevertrouwde
middelen aanhoudend gematigd.
In 1 984 trad een zeker herstel op in de aanwas van onze belang
rijkste middelenbron, de spaargelden. Dit werd veroorzaakt door het
wegvallen van de invloed van een aantal eenmalige negatieve
factoren. De verbetering heeft zich in de verslagperiode kunnen
voortzetten. De aanwas op spaarrekeningen van ingezetenen kwam
met f 2.223 (1.963) miljoen 1 3% hoger uit dan in 1 984. Dit sloot aan
bij het beeld dat de markt voor bankbesparingen over 1 985 te zien
gaf. Niettemin is de groei nog altijd belangrijk beneden het vroegere
niveau. De merendeels reeds in eerdere publicaties genoemde
oorzaken van deze voortdurende groeistagnatie zijn ook thans nog
werkzaam.
De inkomensontwikkeling van veel particulieren is, hoewel weer iets
verbeterd, nog steeds zeer gematigd. Ook de lage inflatie is hierbij
van invloed. Degenen wier vooruitzichten verbeterd zijn, verrichten
inhaalbestedingen ten laste van spaartegoeden. Bovendien vinden
verschuivingen plaats van bankbesparingen naar andere deel
markten. Dit gebeurt om fiscale redenen (contractuele besparingen
en bijzondere beleggingsfondsen) of vanwege rendements
verwachtingen (aandelen en vreemde valuta). Daar staat
tegenover dat de belangstelling van particulieren voor staats
obligaties vermindert als gevolg van de gedaalde rente. Door de
geringe groei verscherpt de concurrentie en stijgt de verkrijgings-
prijs. De introductie van steeds weer nieuwe spaarvormen, die
inhoudelijk vaak weinig afwijken van reeds bestaande, verhoogt
de administratiekosten. Daar komt bij dat de cliënten daardoor
nauwelijks nog een goed overzicht kan worden geboden van de hen
passende mogelijkheden. Duidelijkheid en een beperkt, op de
verschillende spaarmotieven toegesneden produktenpakket worden
door de spaarder op hoge prijs gesteld. Dat is gebleken uit de
22
Aanwas spaargelden
bij alle banken
(excl. rentebijschrijvingen)
x f milioen
1985 schatting
resultaten van het hierop gebaseerde spaarbankmodel, dat wij
medio 1 984 introduceerden. Wij konden als grootste marktpartij
onze positie in 1 985 dan ook behouden.
Een belangrijk deel van de aanwas in de verslagperiode kwam tot
stand op de Spaar-Groei- en de Spaar-Plan-rekeningen, rekening
vormen binnen voornoemd model.
Het rustige renteverloop op geld- en kapitaalmarkt had tot gevolg
dat er per saldo nauwelijks verschuivingen optraden tussen de
particuliere deposito's en de overige spaarrekeningen. Wel vonden
er in de eerste helft van 1 985 onder impuls van renteverschillen
omzettingen plaats door cliënten-ingezetenen van guldenstegoeden
in andere valuta, voornamelijk ECU's. Na de koersdaling van de ECU
in de loop van het tweede halfjaar ebde de interesse hiervoor weer
weg. De belangstelling van cliënten voor rekeningen met langere
rentefixatietermijnen verminderde onder invloed van het gedaalde
renteniveau.
De aantrekkende bestedingen kwamen ook tot uitdrukking in het
saldoverloop van privé-rekeningen. Aanvankelijk namen de
tegoeden op deze rekeningen duidelijk meer toe dan de laatste
jaren gebruikelijk, maar in de loop van het jaar verdween de extra
aanwas goeddeels. Uiteindelijk resulteerde een groei van f 499
(382) miljoen.
Het gemiddeld saldo per rekening verbeterde nauwelijks, omdat er
opnieuw een aanzienlijk aantal rekeningen (145.000) bij kwam.
De sterk negatieve rentabiliteit van deze rekeningen blijft dan ook
een belangrijk structureel probleem. Dit vloeit vooral voort uit de
hoge kosten die verbonden zijn aan het omvangrijke betalings
verkeer op deze rekeningen. Door efficiencybevordering - mogelijk
mede te bereiken via selectieve doorberekening van kosten - en
toepassing van nieuwe technologieën zal dit probleem in de nabije
toekomst moeten worden opgelost. De invoering van geldauto
maten, met daaraan gekoppeld het in rekening brengen van een
kostenvergoeding voor gebruik buiten kantooruren, past in dit kader.
Middelen met zakelijke oorsprong - tegoeden in rekening-courant
en deposito's - laten de laatste jaren een belangrijke groei zien.
23
