De Economische beteekenis onzer Hypotheekbanken
I.
De beteekenis voor den landbouw.
T~'vE oprichting van hypotheekbanken is in ons land voornamelijk aanbevolen
I J als een middel om het grondcrediet gemakkelijker verkrijgbaar te maken,
goedkooper en ruimer de geldmiddelen beschikbaar te stellen in het bijzonder
ten behoeve van den landbouw. Over dit eerste punt allereerst eenige op
merkingen. In de discussiën op de landhuishoudkundige congressen is vooral
gebleken dat in sommige deelen des lands vóór de oprichting van hypotheek
banken dikwijls gelden moeilijk waren te verkrijgen, terwijl in andere het geld
overvloedig was en geen plaatsing op hypotheek kon verkrijgen. Boven werd
er reeds op gewezen dat omstreeks 1823 in de provincie Groningen de land
bouwer in handen van woekeraars viel, wanneer hij zijn goed wilde beleenen,
terwijl een dertig jaren later van daar geklaagd werd over geldovervloed,
welke geen geschikte plaatsing vond.
In een beoordeeling van een ontwerp-plan tot inrichting van een landelijk
credietstelsel door den onvermoeiden Bachiene, in de algemeene vergadering
van de Maatschappij tot bevordering van den landbouw en de veeteelt in
Zeeland in 1848 op de algemeene vergadering te Hulst ingediend, verklaarde
de commissie van onderzoek, dat haar gevallen bekend waren, waarin men
drie jaren lang te vergeefs gelegenheid had gezocht ook door middel van
notarissen om geld op onroerend goed te verkrijgen. Vooral betrof dat gevallen
waarin aanmerkelijke bedragen benoodigd waren. De commissie deelt mede
dat gedurende langen tijd vruchtelooze pogingen werden gedaan om op een
onderpand van dubbele waarde drie honderd duizend gulden te beleenen.
Naar mate in ons land in het midden der vorige eeuw de algemeene
welvaart toenam en vooral ook de spaarbanken, welke in vele plaatsen werden
opgericht voor de belegging van gelden gaarne hypotheken namen, werd de
toestand iets beter l).
32
1) Volgens de laatste Spaarbankgids 1916 was door de verschillende in ons land be
staande spaarbanken eind 1915 ƒ41.880.995 op hypotheek uitgezet. Een groot deel daarvan
berust op landelijke eigendommen, de' hoegrootheid van dat deel is echter niet bekend.
