ontwikkelingen in het participatiebedrijf en bij de bancaire
deelnemingen tot een toename van de post Opbrengsten uit
effecten en deelnemingen. De totale operationele inkomsten
namen in 2005 met 26% toe, tot 354,2 miljoen. De operatio
nele bedrijfslasten namen met 16% belangrijk toe, tot 191,3
miljoen. Daarnaast werd voor waardeveranderingen in totaal
66,5 miljoen opgenomen, een ruime verdubbeling ten
opzichte van 2004.
De post Rente nam met 15% toe, tot 139,7 miljoen. Naast de
groei van het rentebedrijf waren consolidatie-effecten een
belangrijke factor bij deze stijging. Hoewel enerzijds opnieuw
hinder werd ondervonden van druk op de commerciële rente-
marge, mede als gevolg van een hoog niveau aan herfinan
cieringen, wist de bank anderzijds te profiteren van de rente-
bewegingen op de geld- en kapitaalmarkt, en werd als gevolg
van oversluitingen een 3 miljoen hogere boeterente (in 2005
totaal 7 miljoen) gerealiseerd.
De opbrengsten uit effecten en deelnemingen stegen in 2005
aanzienlijk. Het participatiebedrijf, met opnieuw een substan
tiële boekwinst op het belang in Telfort, bewees daarbij weder
om haar waarde, terwijl door de bank gehouden bancaire
belangen, waaronder Van Lanschot en Kempen Co, in 2005
gunstige operationele resultaten lieten zien. De revenuen onder
deelnemingen en effecten stegen in totaal met 30,9 miljoen,
tot 108,8 miljoen.
Bij de provisies was het beeld over de gehele linie positief,
waarbij de opbrengsten uit assurantiën en effecten voor het
grootste deel de stijging bepaalden. Alle assurantiebedrijven
(Aecum, Friesland Bank Assurantiën en Bercoop Assurantiën)
droegen hieraan bij. De effectenprovisies lieten met 15%
stijging een belangrijke verbetering zien. Hogere handels
volumes en enkele succesvolle productplaatsingen brachten het
effectenbedrijf hoger. De provisies uit betalingsverkeer konden
de groei van het zakelijk bedrijf niet volledig volgen en kwam
marginaal hoger uit dan in 2004. Al met al namen de provisie-
baten toe met 27% tot 32,4 miljoen.
Het resultaat uit financiële transacties kon als gevolg van trans-
actiewinsten in de overige financiële activa, die het gevolg
waren van voor de bank gunstige rentebewegingen, toenemen
van 0,6 miljoen in 2004 tot 9,8 miljoen in 2005. Genoemde
opbrengsten werden voor de introductie van IFRS gerubriceerd
onder Rente. De bank stelt zich overigens beleidsmatig terug
houdend op bij het aangaan van handelsposities. De post
Overige baten tenslotte kon onder invloed van consolidatie-
effecten toenemen tot i,6 miljoen.
De operationele bedrijfslasten lieten in 2005 een belangrijke
stijging zien. De totale personeelskosten stegen met 18,5 mil
joen, tot 97,3 miljoen. Een drietal oorzaken met vrijwel gelijke
omvang liggen hieraan ten grondslag. Naast de stijging als
gevolg van consolidatie-effecten betrof dat hogere pensioen
lasten en een verzameling van autonome ontwikkelingen. De
andere beheerskosten namen met n,8 miljoen toe tot 83,3
miljoen. Deze stijging is voor 50% het gevolg van consolidaties.
Daarnaast steeg het kostenniveau van de bank zelf door hogere
kosten van ICT- en andere projecten, alsmede voorbereidings-
kosten van een actieplan gericht op verbeterde dienstverlening
en efficiency. In tegenstelling tot de personeels- en andere
beheerskosten kon het bedrag benodigd voor afschrijvingen
dalen en wel tot 10,6 miljoen, daarbij geholpen door het weg
vallen van een extra afschrijving op onroerende zaken in 2004.
Voor waardeveranderingen werd in totaal 66,5 miljoen opge
nomen, tegenover 28,1 miljoen in 2004. Deze stijging werd
geheel veroorzaakt door een tweetal bijzondere omstandig
heden. Ten eerste werd voor waardeveranderingen van finan
ciële instrumenten een bedrag van 28,0 miljoen opgenomen,
een gevolg van de invoering van IFRS waarbij waardeverschillen
van derivaten, die het gevolg zijn van gewijzigde marktprijzen,
direct via de winst- en verliesrekening worden geleid. Bij
Friesland Bank betrof dat vooral waardeverschillen als gevolg
van de gedaalde kapitaalmarktrente. Ten tweede leidde de door
de bank gemaakte keuze met betrekking tot de gewijzigde
positie van het grote ICT-project Globus tot een eenmalige
doch majeure afwaardering ter grootte van 16,9 miljoen,
opgenomen onder waardeveranderingen van kredieten. Naast
voornoemde post werd voor reguliere debiteurenverliezen in
2005 8,1 miljoen ofwel 41% minder opzij gezet dan in 2004, en
kon worden volstaan met 11,9 miljoen. Dit bracht het totaal
aan waardeveranderingen van kredieten op 28,8 miljoen. De
lagere debiteurenverliezen reflecteren de goede ontwikkeling
van de in de portefeuille aanwezige risico’s. De risicokosten zijn
in 2005 te berekenen op 17 basispunten van de portefeuille
private kredieten, tegenover 32 basispunten in 2004. Naast
voornoemde posten werd nog 9,7 miljoen (2004: 8,i mil
joen) opgenomen voor waardeverminderingen van participaties
en aandelen.
Evenals in eerdere jaren genoot de bank een zeer aanzienlijk
deel van haar resultaat onder de deelnemingsvrijstelling in de
vennootschapsbelasting. De belastingdruk is als gevolg daarvan
bij de groep betrekkelijk laag. In 2005 nam de zichtbare
belastingdruk af tot een totaalbedrag van 8,0 miljoen. In
2004 was dat 14,5 miljoen. Naast de gevolgen van de neer
waartse aanpassing van het nominale belastingtarief werd deze
ontwikkeling vooral bepaald door de onder waardeveranderin
gen opgevoerde bijzondere posten.
Financiële kengetallen
De efficiency ratio (operationele bedrijfslasten gedeeld door
operationele baten) kwam over 2005 uit 54,0%. De efficiency
kon verbeteren door de opnieuw uitstekende ontwikkeling van
de baten. In 2004 bedroeg de (voor IFRS herrekende) efficien-
cyratio nog 58,5%. Het rendement op het eigen vermogen
bedroeg 11,5%, tegen 12,8% in 2004. De solvabiliteitsratio op het
totaalvermogen (BIS ratio) bedroeg 13,4% bij een minimum-
FRIESLAND BANK 2005