Voor de Tweede Wereld oorlog is het gedaan met de lokaalspoorwegen en tramwegen. Deze vormen van kleinschalig vervoer die op veel maar niet alle plaatsen komen, leggen het af tegen de vrijer en minder kostbaar opererende autobussen. De NV Nederlandse Spoorwegen, in 1937 gevormd uit SS en HIJSM, staat als gevolg van de oorlogsvernielingen voor een wissel. Vanaf 1917 werken zij al samen en zij beheren een redelijk dicht net van hoofdlijnen. De kleinere lijnen, vaak overgenomen van particuliere maatschappijen, worden opgeheven of moeten, door de overheid daartoe verplicht, worden voortgezet. Het grootste probleem is de ernstige oorlogsschade aan de infrastructuur. Vooral spoorbruggen en rijdend materieel hebben daar onder te lijden gehad. Het vormt aanleiding tot vernieuwing die in het Noorden met vertraging wordt ingevoerd. Na de bevrijding dreigt eerst een nieuwe concurrent voor vervoer op middelgrote schaal roet in het eten te gooien: de vlieg machine. Bij Leeuwarden en Eelde liggen redelijk uitgeruste vliegvelden die zich na herstel van de oorlogsschade met lijnvluchten op onder meer Schiphol in een grote belangstelling kunnen verheugen. Als de spoorwegen met elan en vernieuwingen de schade hebben hersteld, blijkt de reiziger weer voor de trein te kiezen. In het Noorden is spoedig na de oorlog met de elektrificatie begonnen; op de hoofdlijnen Zwolle-Leeuwarden en Zwolle-Groningen reden op 18 mei 1952 de eerste elektrische treinen. Ook op de andere lijnen en fijntjes rijden in de jaren vijftig de laatste stoomtreinen; ze worden vervangen door treinstellen met dieselaandrijving die naar de kleur ‘blauwe engel’ worden genoemd. De wissel van stoom naar elektriciteit en diesel is genomen, een versnelling. Met alle problemen rondom het vasdopen van de ‘vrije’ infrastructuur van de autowegen lijkt heden ten dage opnieuw een versnelling nodig. Met hoge snelheidstreinen en voor het Noorden verkenningen rond een zweeftrein. De wisselwachter bij zijn handels Voor de overtocht van Stavoren naar Enkhuizen rijden vmchtwagons het veerschip op

Rabobank Bronnenarchief

Jaarverslagen Friesland Bank | 2000 | | pagina 81