m
Hanzebrieven
De handelsnederzettingen in het oosten van het Wendische gebied waren in de twaalfde eeuw
gesticht en kenden een voorspoedige groei. 'De verenigde steden der Duitse Hanze' kwam
formeel in 1356 tot stand als gevolg van een conflict met Engeland over de Brugse stapelmarkt en
de dreigende oorlog met de Deense koning die de ambitie had om de Oostzee te gaan beheersen.
In 1366 volgt de bepaling dat alleen burgers van de Hanzesteden van de Hanzeatische privileges
kunnen profiteren. Kooplieden uit die steden kregen hanzebrieven mee, legitimaties dat ze
ingezetenen van een Hanzestad waren. De strijd tegen de Deense koning, waar ook oost-
Nederlandse steden bij betrokken waren, werd in 1370 met de Vrede van Stralsund in het
voordeel van de Hanze beslist. De Denen hadden Gotland en Schonen, kerngebieden van de
hanzehandel, bezet en dat moest met geweld bestreden worden. Het was hèt hevigste militaire
conflict uit de geschiedenis van de Hanze. Er waren geen territoriale belangen in het geding;
uitsluitend economische. De markt van Schonen kon weer floreren. Op het kilometerslange
weststrand van Schonen in het zuiden van Zweden werd elke nazomer een gigantische markt
gehouden. Handelaren stelden er de voedselvoorziening van noord en west Europa zeker. Met
de handel in haring en zout was het begonnen; ten zuiden van Schonen lagen de belangrijkste
haringgronden. Niet alleen voedsel ging van koopman naar koopman, van stad naar stad, van
land naar land, maar ook kleding, bouwmateriaal en andere producten om te voorzien in de eerste
levensbehoeften; en ook kostbaarheden. Daar op Schonen kreeg de internationale handel voor
het eerst georganiseerd gestalte. De haring verplaatste zich later naar de Noordzee, een van de
redenen voor de opkomst van de Hollandse steden.
Vlaamse en vooral Hollandse steden veroverden geleidelijk het handelsprimaat in noord en west
Europa. Het élan ebde uit de Hanze; de stedenbond werd in 1669 opgeheven. Toch zijn alle
steden nog steeds trots lid te zijn geweest van de Hanze.
de—mo
Md
wé*
i.
