In het noorden van Groningen heb
ben waterwerken het landschap sterk
gevormd. Het naar de Lauwerszee
stromende Reitdiep was er een
natuurlijke waterloop. Boven Aduard
lag al in de kloostertijd een van de
waterlossingen naar het Reitdiep; de
huidige Aduarderzijl vormt een fraai
landschappelijk element. Met sluizen
alleen lukte het niet; bij Lammer-
buren kwam in 1920 een groot elek
trisch gemaal tot stand dat sprookjes
achtig de Waterwolf werd genoemd.
Bodemdaling als gevolg van de aard
gaswinning noopte tot nieuwe maat
regelen om de waterstand te blijven
beheersen. Bij Fraamklap werd in
1992 het gemaal Den Deel gebouwd,
een modem glazen bouwwerk dat
contrasteert met de burcht van de
Waterwolf.