Bijna een halvering in ruim twintig jaar. Dit demo
grafisch proces van vergrijzing zal - vooral na het
jaar 2000 - de economieën in West-Europa nega
tief gaan beïnvloeden.
Nogmaals het stemt tot tevredenheid, dat in West-
Europa al zo snel de milde recessie van 1993 is
overwonnen en dat in 1995 en - naar verwachting
ook - in 1996 de groei zich zal voortzetten. Deze
positieve ontwikkeling moet echter wel afgezet
worden tegen een structureel proces, waarvan de
negatieve effecten zich, met het verstrijken van de
tijd, steeds nadrukkelijker gaan manifesteren. Deze
ontwikkeling onderkennen, betekent ook dat hier
op geanticipeerd moet worden. Aan de samenle
ving, overheid en bedrijfsleven de taak, om met de
eeuwwisseling in zicht, dat ook echt te gaan doen.
De Nederlandse economie
De Nederlandse economie heeft zich in 1994 goed
hersteld. Het bbp steeg in het verslagjaar met
2,4% tegenover in 1993 met slechts 0,4%. Met de
ze duidelijke stijging werd ook een trend doorbro
ken. Vanaf 1989, de top van de vorige conjunc
tuurgolf, was namelijk een ieder volgend jaar de
groei van het bbp geringer dan het jaar daarvoor.
Deze groei was ook in ons land vooral het gevolg
van het aantrekken van de export. Voor Nederland
is dat geen onbekend fenomeen. Ook in de vorige
economische crisis was de motor van het herstel
onze export. Alleen is dit effect nu nog duidelijker
aanwezig. Zo steeg volgens ramingen van het
Centraal Bureau voor de Statistiek de uitvoer in vo
lume gemeten met 5,6%, tegenover 1,7% in 1993.
Een fraai groeicijfer, dat des te meer cachet krijgt
als wij rekening houden met de omstandigheid,
dat de consumptieve bestedingen in Duitsland
slechts in geringe mate stegen. Daarvoor is onze
Groei bbp Nederlandse economie
- Nederland
1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1 993 1994
Bron: Datastream
export extra gevoelig, omdat juist in ons uitvoer-
pakket naar Duitsland, veruit onze grootste ex
portmarkt, naast grondstoffen vooral consump
tiegoederen sterk vertegenwoordigd zijn. De ex
port naar Duitsland nam in de eerste acht maan
den van 1994 dan ook slechts met 5% toe, terwijl
deze stijging voor geheel Europa 7% bedroeg.
De binnenlandse consumptieve bestedingen
droegen slechts in beperkte mate bij aan het con
juncturele herstel. De koopkracht stond in Neder
land onder druk als gevolg van enerzijds de loon
kostenmatiging en anderzijds de forse stijgingen
van de overheidstarieven. Desondanks steeg het
volume van de consumptieve bestedingen door
gezinnen nog met 1,1 in 1994, tegenover een
stijging van 0,7% in 1993.
Het volume van de bruto-investeringen in vaste
activa steeg in 1994 en wel met 2,5%. Een ver
heugend herstel, omdat in 1993 de bruto-inves
teringen nog met 2% daalden. Deze stijging werd
14
Friesland Bank Jaarverslag 1994
