Wanneer wij onze aandacht richten op het Noor
den en op Friesland in het bijzonder, dan blijkt uit
onder andere gegevens van de Erbo-enquête
van de Kamers van Koophandel, dat de conjunc
turele teruggang niet aan het Noorden voorbij
gaat. Zo daalde de omzet in volume in Friesland
met 0,8% en in Groningen met 0,5%. Voor ge
heel Nederland was die daling daarentegen 1
Baseren wij ons niet op volume, maar op omzet-
veranderingen in guldens dan valt de vergelijking
voor het Noorden nog iets gunstiger uit. Uiter
aard is er verschil naar bedrijfstak en bedrijfs-
klasse, evenals tussen groot- en kleinbedrijf.
Het beeld is echter minder positief, als wij zien
naar de investeringsindex. Dan blijkt namelijk dat
de teruggang in de investeringen in het Noorden
groter is dan in geheel Nederland.
Ook in het Noorden daalde de werkgelegenheid.
In Groningen met 1% en in Friesland met 0,4%.
Dit laatste percentage steekt gunstig af bij dat
van geheel Nederland, dat 1 bedroeg.
Uit de Erbo-enquête blijkt voorts dat de conjunc
turele teruggang in het Noorden tot nog toe beter
wordt doorstaan dan in het verleden ooit het ge
val is geweest. Een positieve ontwikkeling, waar
uit niet geconcludeerd kan worden, dat de noor
delijke economie sterker is dan voorheen en ster
ker dan die in overig Nederland. Een verklaring
hiervoor zou wellicht gezocht kunnen worden in
het feit dat het noordelijke bedrijfsleven meer ge
richt is op de binnenlandse markt en daarom
minder bloot heeft gestaan aan de prijserosie
waarmee de exportsector werd geconfronteerd.
Zorgelijk is ook de ontwikkeling in de landbouw,
zowel in het Noorden als in geheel Nederland.
Het jaar 1992 was al slecht, maar 1993 valt nog
slechter uit. Dit geldt met name voor de akker
bouw en de tuinbouw. Gevreesd moet worden,
dat wanneer deze situatie zich niet op korte ter
mijn verbetert, een ontwikkeling op gang komt,
die niet alleen ernstige gevolgen zal hebben voor
de Nederlandse landbouw, maar ook voor de Ne
derlandse economie.
Derente
Voor rente-ontwikkeling op de geld- en kapitaal
markt was 1993 een opmerkelijk jaar. In augustus
1992 bereikte de korte rente, dat wil zeggen het
driemaands interbancaire tarief, met 9,8% een
hoogtepunt. Daarna zette een daling in, die zich
gedurende het gehele jaar 1993 in versterkte ma
te voortzette.
Grafiek IV
Geldmarkttarieven in Nederland
- Nederland interbancair 3-maands
1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993
Bron: Datastream
De Nederlandsche Bank verlaagde over het ge
hele jaar genomen elf keer haar officiële tarieven.
