loononderhandelingen. Eerst dan zal de Bundes
bank willen besluiten tot de renteverlaging waar
om de andere landen al zo lang vragen en die zo
belangrijk wordt geacht voor de stimulering van
de Westeuropese economie.
De Nederlandse economie
Richten wij onze aandacht op de Nederlandse
economie, dan kunnen wij vaststellen dat deze
het binnen Europa nog betrekkelijk goed heeft
gedaan. Het bbp nam in Nederland over 1992
nog met 1,4 toe en wijkt daarmee niet negatief
af van de groei in de overige lidstaten. Door de
problemen in de Duitse economie en door de
waardestijging van de Nederlandse gulden als
gevolg van de devaluatie van een aantal andere
Europese valuta’s, kreeg de Nederlandse export
het duidelijk moeilijker. Vooral het prijsniveau
stond onder druk. Dat daalde met 3 waardoor
de waarde van de uitvoer in 1992 ten opzichte
van 1991 met 1,3 terugliep. Hetzelfde patroon
deed zich voor bij de invoer. Door de sterke gul
den daalde het prijsniveau met 2 waardoor de
waarde van de invoer met 0,4 verminderde.
Echter, uitvoer en invoer worden in Nederland
sterk beïnvloed door de prijsschommelingen bij
de energiedragers. Zouden wij invoer en uitvoer
daarop corrigeren dan groeien export en import
nog in waarde met 0,2 respectievelijk 0,6
Behalve met een moeilijker export werd het Ne
derlandse bedrijfsleven ook geconfronteerd met
een verminderde groei van de consumptieve be
stedingen. In 1991 was het vooral de stijging van
de binnenlandse consumptie die nog sterk bij
droeg aan de economische groei. Dit was in 1992
niet meer in die mate het geval. Over het gehele
jaar genomen namen de consumptieve bestedin
gen van gezinshuishoudingen nog slechts met
2 toe tegen nog 3,3 in 1991Een daling met
bijna 40 Verheugend is echter dat in het twee
de gedeelte van het jaar de bestedingen zich
weer enigszins herstelden. Ook al daalde het
consumentenvertrouwen nog voortdurend.
Zoals uit grafiek I blijkt, neemt de inflatie in Ne
derland vanaf 1986 weer toe, waarbij het positie
ve verschil ten opzichte van een aantal andere
Europese landen kleiner werd of zelfs omsloeg in
een negatief verschil. Deze trend van een stijgen
de inflatie zette zich aanvankelijk ook in 1992 nog
voort. Tot augustus lag de stijging van het prijs
indexcijfer voor de gezinsconsumptie boven de
4 en kwam daarmee uit boven het inflatie-
niveau van 1991dat 3,9 bedroeg. Na augus
tus trad evenwel een constante daling op, tot
2.6 over de maand december. Als gevolg
daarvan bedroeg de inflatie over het gehele jaar
3.7 Fractioneel lager dan in 1991 en bedui
dend lager dan in Duitsland. Ook binnen Europa
slaat Nederland daarmee een goed figuur.
Grafiek I
Prijsindexcijfer gezinsconsumptie
Procentuele mutatie per jaar
Nederland Duitsland
Engeland Frankrijk
1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992
9 I Friesland Bank Jaarverslag 1992
