Uiteraard had dit een duidelijk positief effect op
de ondememersdichtheid (het aantal inwoners
per onderneming). Telde Friesland in 1983
één bedrijf per 37 inwoners, in 1991 was die
verhouding gedaald tot één bedrijf per
29 inwoners. Verhoudingen, die nog steeds ten
achter blijven bij de landelijke. Voor geheel
Nederland bedroegen die namelijk voor 1983
één bedrijf per 29 inwoners en voor 1991
één bedrijf per 21 inwoners. Een positief aspect
aan een hoge ondernemingsdichtheid is, dat
daardoor beter allerlei onderlinge contacten en
relaties gelegd kunnen worden. Uiteraard levert
ook de Friesland Bank, die een belangrijke
positie in de Friese economie inneemt, een
belangrijke bijdrage aan deze groei. Een
negatief aspect kan zijn dat wanneer deze
dichtheid boven een bepaalde kritische waarde
uitstijgt, dit kan leiden tot een te zware
onderlinge concurrentie in één of verscheidene
bedrijfsklassen.
Van groot belang voor onze provinciale
economie is ook de agrarische sector. Voor de
landbouw is 1991 over het algemeen een
moeilijk jaar geweest. Weliswaar liepen de
resultaten per bedrijf sterk uiteen, maarzij
bleven achter bij die van 1990. Dit geldt zowel
voor de akkerbouw als de veehouderij. Het
inkomen van de Friese boer komt daardoor
onder toenemende druk te staan. Enerzijds
wordt hij gedwongen ten behoeve van het
milieu investeringen te doen, waartegenover
geen opbrengsten staan, anderzijds wordt hij
onder de regelgeving van de EG geconfronteerd
met produktiebeperkende en prijsverlagende
maatregelen. Voorshands staat hier geen
compensatie tegenover.
Hoewel het ondernemerschap in de Friese
landbouw hoog aangeslagen kan worden en tot
nog toe op alle ontwikkelingen goed is
gereageerd, moet toch worden gevreesd dat
gemelde ontwikkelingen zullen leiden tot een
sanering. Dit houdt in, dat het aantal
landbouwbedrijven verder zal verminderen,
doordat de marginale bedrijven zullen
verdwijnen en er dus een verdere
bedrijfsvergroting zal optreden. Het is duidelijk,
dat dit proces niet onopgemerkt aan de
Friesland Bank zal voorbijgaan. Begeleiding van
bedrijfsbeëindiging en het bieden van passende
oplossingen voor de financiering van de
schaalvergroting zal zeer veel aandacht vragen.
Bij de haalbaarheidsonderzoeken in het kader
van deze schaalvergroting zal de factor
ondernemerschap zwaarder wegen dan ooit.
Eerder werd al gesteld, dat de Friese boer wat
dit betreft in het algemeen over goede papieren
beschikt. Ook al geldt voor de landbouw dat
1992 de nodige onzekerheden in zich bergt,
toch kan de toekomst met vertrouwen tegemoet
worden gezien.
De rente
Ten aanzien van de rente hebben zich de laatste
jaren verrassende ontwikkelingen voorgedaan.
De rente is eigenlijk niet meer dan een
verzamelnaam voor verschillende rentetypen.
Zo kan men bijvoorbeeld de korte rente of
geldmarktrente, de lange rente of
kapitaalmarktrente en de reële rente
onderscheiden.
Door het looptijdverschil bestaat er tussen de
geldmarktrente en de kapitaalmarktrente een
verschil in rentepercentage. Dat patroon van
onderlinge verschillen in rentepercentages
wordt de rentestructuur genoemd. Normaal is
dat de korte rente lager ligt dan de lange rente.
