allerlei goederen, die zij in eigen land nog niet
reëel aanwezig is. De kans hierop zou toenemen
kunnen kopen, tegen een aantrekkelijke prijs in
wanneer de beide Duitslanden samengaan en er
West-Duitsland verkrijgen. De industrie in de
voor het herstel in de DDR veel geld nodig is. De
Bondsrepubliek, die thans reeds op volle
recente aanzienlijke rentestijging zou vooral te
capaciteit draait, zou dan wel eens overbelast
wijten zijn aan de vrees dat de geldhoeveelheid
kunnen geraken. Gelet op de grote vrees voor
in Duitsland fors gaat toenemen. Deze vrees lijkt
een toeneming van de inflatie in dat land,
overdreven. Het Westduitse financierings-
gebaseerd op de ervaringen in de jaren twintig,
potentieel is zo groot, dat de geldbehoefte van
lijkt een ruilverhouding die meer in relatie staat
de veel kleinere Oostduitse economie hierdoor
tot de prijsniveaus in beide Duitslanden aan te
gemakkelijk kan worden bevredigd. Een derde,
bevelen. De veranderingen in Oost-Europa
naar onze mening wat onderbelichte, oorzaak
maken het zeer gewenst met de eenwording
van de rentestijging is gelegen in de
binnen de EG haast te maken. Vooral ook aan
aanhoudende daling van de besparingen in de
de totstandkoming van de Europese Monetaire
belangrijkste industrielanden ter wereld. De
Unie (EMU) moet met spoed worden gewerkt in
nettobesparingen als percentage van het bruto
het licht van de snel naderende Duitse
nationaal produkt zijn in deze landen gedaald
monetaire eenwording. Het is bovendien voor
van 12,8 in de periode 1970-1974 tot 7,8
de veiligheid en de welvaart in het nieuwe
in de jaren 1985-1988. Het lijkt waarschijnlijk,
Europa van groot belang, dat het verenigde
dat renteschommelingen de plaats zijn gaan
Duitsland en later ook andere Oosteuropese
innemen van wisselkoersaanpassingen. In het
landen deel gaan uitmaken van de EG, waarin
verleden is de Duitse mark regelmatig
nationale belangen ondergeschikt zijn aan
opgewaardeerd om de binnenlandse inflatie
Europese.
laag te houden zonder dat de rente behoefde te
Rente
worden verhoogd. Een wijziging van de
De rentetarieven op de geld- en kapitaalmarkt in
wisselkoers is ongewenst nu wij met elkaar op
ons land zijn vooral in de tweede helft van het
weg zijn naar een Economische en Monetaire
verslagjaar, in navolging van de rentestijging in
Unie, waarin juiste vaste wisselkoersen moeten
West-Duitsland, sterk opgelopen. En dat in een
gelden. In de huidige hoge rentestand lijkt
periode waarin de inflatie buitengewoon laag is.
overigens een aanzienlijke risicopremie te zijn
De reële rente, dat is de voor inflatie
begrepen voor nu nog bepaald niet te
gecorrigeerde rente, is daardoor in ons land
voorspellen financiële gevolgen van de Duitse
boven de 7 komen te liggen. Een historisch
eenwording. Naar verwachting kan het
hoogtepunt. Als oorzaak van de rentestijging
monetaire beleid, wanneer de internationale
werd in eerste instantie gewezen op de
conjunctuur in de tweede helft van 1990
dreigende oververhitting van de Westduitse
enigszins afzwakt en de kansen op inflatie
economie. De bezettingsgraad van het
daardoor wat afnemen, worden versoepeld. Een
produktieapparaat in de Bondsrepubliek is
rentedaling behoort dan tot de mogelijkheden.
inmiddels tot 90 gestegen, een niveau
Friese economie
waarop het gevaar van een toenemende inflatie
Ook voor het Friese bedrijfsleven was 1989 in
9
Friesland Bank Jaarverslag 1989
