coöperaties
fonds voor de Landbouw hiertoe bijdragen. Het is echter de vraag of thans de
vastgestelde uitkeringen voldoende hoog zijn.
Het voorgaande wil niet zeggen dat wij geen vertrouwen hebben in de toekomst
van de groenteteelt onder glas. De kredietverlening aan levensvatbare groenteteelt-
bedrijven vindt voortgang, met name voor de financiering van investeringen gericht
op kostenverlaging. In dit verband kan worden opgemerkt dat door de aangesloten
banken in het verslagjaar voor een bedrag van ƒ114 miljoen aan kredieten en voor
schotten aan de tuinbouw werd verstrekt.
De kostprijsverlagende investeringen zullen de positie van de bedrijven ten goede
komen, mits er een evenwicht wordt bewaard tussen eigen en vreemd vermogen
en de tuinder aan de zeer hoge eisen die thans aan zijn ondernemerschap worden
gesteld, voldoet.
Vooral het eerste is voor de financiering een fundamentele eis.
Door de slechte resultaten in de groenteteelt onder glas vond ook in het verslagjaar
een vlucht naar de bloementeelt plaats, omdat daar nog een redelijke rentabiliteit
kon worden gerealiseerd.
Deze gang van zaken brengt gevaren mee, omdat een ongelimiteerde uitbreiding
van de bloementeelt tot een overvoering van de markt van bloemen leidt, zoals dat
bij de groente reeds is gebeurd. Dit klemt temeer daar ook in ons belangrijkste
afzetgebied voor bloemen West-Duitsland zeer grote uitbreidingen plaats heb
ben. Tevens zijn niet alle glasopstanden geschikt voor bloementeelt en stelt de
bloementeelt specifieke eisen aan de vakbekwaamheid. Indien de omschakeling op
bloemen doorgaat, zullen ook in deze sector structureel zwakke plekken aan het
licht komen.
De in de groenteteelt opgedane ervaringen houden in dit verband een belangrijke
les in voor de bloementelers. In de tijd dat de rentabiliteit nog gunstig is, moeten
de zwakke bedrijven versterkt worden. Bij de daarvoor benodigde diepte-investe
ringen, maar vooral bij breedte-investeringen, moet men erop letten, dat de ver
houding tussen eigen en vreemd vermogen gezond blijft. Vóór uitbreiding van een
bedrijf dient schuldaflossing te gaan in zulk een omvang, dat de financiële bedrijfs
structuur gezond is. De in vele gevallen mislukte winstanticipatie in de glasgroente
teelt moet voor de bloementelers een baken in zee zijn.
De laatste jaren hebben wij bij de hardfruitteelt een verplaatsing kunnen waar
nemen. Terwijl in het oosten van het land de teelt afnam, is deze in het zuidwesten
en in de nieuwe polders sterker toegenomen. Hierdoor is de produktiecapaciteit
van de Nederlandse hardfruitteelt groter geworden, hetgeen ook in de hand is ge
werkt door het vervangen van hoog- door laagstammen en de verkleining van de
plantafstanden. Voor een deel zal de uitbreiding van de produktiecapaciteit eerst in
de komende jaren gerealiseerd worden, omdat dan pas de nieuwe aanplantingen
in volle produktie komen. Ook in de andere E.E.G.-landen neemt de produktiecapa
citeit toe; Frankrijk loopt wat dit betreft vooraan.
In de toekomst zal het met name voor appels steeds moeilijker worden een ren
dabele afzet te vinden. Aan de bedrijven zullen hoge eisen, ook op het gebied van
de vermogensstructuur, worden gesteld. Een hoog percentage eigen vermogen,
zeker voor hen die nog een bedrijf willen beginnen, zal onontbeerlijk zijn.
In het algemeen zijn de vooruitzichten voor de klein- en zachtfruittelers gunstiger.
bedrijfstakken Het mooie weer tijdens een groot gedeelte van het groeiseizoen en het grotere
areaal heeft bij de tomatenteelt een vrij aanzienlijke uitbreiding van de produktie
veroorzaakt. De prijzen waren daardoor laag. Als geheel vielen de resultaten tegen.
Bij de komkommers was het ingeplante areaal iets kleiner.
De opbrengsten waren hoog, toch kon gemiddeld een hogere prijs per stuk dan
16 verleden jaar worden bereikt.
De slaoogst was zeer groot en moest tegen zeer lage prijzen worden geruimd.
Ook de vollegrondsgroenteteelt kampte met lage prijzen. Bij kool was sprake van
zeer grote overschotten.
De hoofdprodukten bij de bloementeelt zijn rozen en anjers.
Als gevolg van het mooie zomerweer waren de afzetmogelijkheden in het midden
van het verslagjaar zeer beperkt. De prijzen herstelden zich daarna pas laat. Als
geheel bleven de resultaten in de bloementeelt achter bij die in het voorgaande jaar.
Aanvankelijk zag het er naar uit dat de fruitoogst klein zou zijn. In de loop van het
jaar moesten de prognoses echter herzien worden. Bij de oogst bleek dat de
appeloogst zeer groot was en de perenoogst meeviel. De hoge kilogramopbrengsten
hadden tot gevolg dat de prijzen van de appels laag waren, temeer daar in het
buitenland de oogsten ook groot waren.
De bloembollentelers kunnen op een redelijk jaar terugzien, evenals de boom
kwekers.
algemeen Evenals bij het gewone agrarische bedrijf geldt ook voor de coöperaties de nood
zaak van samenwerking. Bij grotere bedrijven kunnen de mogelijkheden van de
moderne techniek vaak meer rendabel worden toegepast. In vele takken van de
coöperatieve wereld doen zich als gevolg hiervan concentratieverschijnselen voor.
Het concentratieproces gaat dikwijls gepaard met een toenemende vermogens
behoefte. Voor een evenwichtige financiering is het daarbij gewenst aan de vorming
van eigen vermogen grote aandacht te besteden.
In het coöperatieve bedrijfsleven zijn vele interessante ontwikkelingen gaande,
waarvan in onderstaande bedrijfstaksgewijze behandeling een aantal facetten wordt
genoemd.
bedrijfstakken De Nederlandse tuinbouwproduktie wordt bijna geheel via de veilingen afgezet,
v Aan de zijde van de vragers doen zich structurele wijzigingen voor, die verband
houden met veranderende koopgewoonten en concentratie van de inkoop door
samenwerking tussen winkeliers en het optreden van grootwinkelbedrijven. Dit
heeft voor de veilingen gevolgen. Door vermindering van het aantal inkopers, die
echter meer nodig hebben, moet de aanvoer van de veiling zo groot zijn dat toch
een voldoende aantal kopers kan worden bediend. De veranderende koopgewoon
ten, door het optreden van de supermarkten en zelfbedieningszaken, bieden moge
lijkheden de afzet te verruimen.
Dit kan worden bevorderd door het geven van meer service door de veilingen aan
hun kopers, bijvoorbeeld door de produkten reeds te verpakken en te sorteren.
Ook dit kan alleen rendabel geschieden bij een voldoende grote omzet. Bijgevolg
zien wij steeds meer veilingen fusioneren, omdat een kleiner aantal grotere vei
lingen een beter antwoord kan geven op de veranderingen aan de vraagzijde. Het
Centraal Bureau voor de Tuinbouwveilingen werkt aan plannen voor een ingrijpende
reorganisatie van het afzetsysteem.
In de veilingsector heeft inmiddels nog een fundamentele verandering plaatsge
vonden. Tot voor kort werden de minimumprijzen gehandhaafd door het uit de
markt nemen van een te groot aanbod en het uitkeren van vergoedingen daarvoor
uit fondsen, die door het Centraal Bureau uit heffingen op de omzet van de leden
waren gevormd. In het kader van de E.E.G. zijn er nu interventieregelingen gekomen
voor onder andere appelen, peren, tomaten en bloemkool. De kosten van deze
interventies kunnen nu op „Brussel" verhaald worden. Onder Nederlandse druk
zijn de interventieniveaus zo vastgesteld dat voor een produktiestimulerend effect
daarvan niet behoeft te worden gevreesd.
