6
Aangaande het Bestuur zal moeten worden voorzien in de vacature,
ontstaan wegens de periodieke aftreding van den Heer
Dr. S. E. B. BIEREMA te Usquert, die herkiesbaar is.
Reeds vóór den oorlog was een stelsel van hulpcentrales ontworpen,
waarbij het mogelijk zou zijn bij verbreking der verbindingen met de
Centrale Bank wegens optredende krijgsverrichtingen de locale banken
toch zooveel mogelijk van kasgelden te blijven voorzien. Zooals wij in ons
vorig jaarverslag hebben vermeld, hebben de vele zorgen, aan de organi
satie van dit stelsel verbonden en de groote onkoslen (verzekeringen tegen
molest, brand, inbraak, renteverlies, enz.) hun vruchten afgeworpen en
was het mogelijk, dank zij ook de krachtige medewerking van onze leden
en de groote toewijding, van de zijde der hulpcentrales ondervonden, in
de moeilijkste oorlogsmaanden de werkzaamheden zij het dan ook ten
deele voort te zetten.
Het was vanzelfsprekend, dat na de bevrijding alle aandacht was
gericht op een spoedig herstel van de directe verbindingen met onze leden
en het verkrijgen van een inzicht ten aanzien van de in onze Organisatie
beschikbare middelen, terwijl er tevens naar gestreefd diende te worden
deze middelen weer doelmatig te beleggen. Het werk der hulpcentrales
moest overgenomen en haar administratie weer in die der Centrale Bank
opgenomen worden.
Volgens de balans per 31 December 1944 was door de locale banken
gedeponeerd een bedrag van 697.706.590.28, waaronder een bedrag van
31.293.400.aan deposito's voor één jaar vast. Op 30 April 1945 bleek
door de locale banken, met inbegrip van een bedrag ad 32.108.400.
aan deposito's voor één jaar vast, bij de Centrale Bank gedeponeerd te
zijn een bedrag van 779.375.800.66 op 31 December 1945 was per saldo
gedeponeerd 1.488.471.141.55.
Andere rekeningen, zooals deposito's particulieren en spaarbank,
vertoonden een soortgelijke stijging.
In tegenstelling daarmede daalden de deposito-rekeningen der land
bouwcoöperaties van 6.598.987.93 per 31 December 1944 tot 4.146.849.80
per ultimo 1945.
Niet onbelangrijk is ook het bedrag, dat de landbouw-coöperaties
in den loop van het verslagjaar bleken noodig te hebben voor de finan
ciering der geleidelijk beschikbaar komende landbouwwerktuigen, kunst
meststoffen en verdere bedrijfsmiddelen. Stond op 31 December 1944 in
totaal een bedrag van 480.859.71 uit, per 31 December 1945 bleek de
credietbehoefte toegenomen te zijn tot een bedrag van 11.555.930.97.
De beleggingsmogelijkheden strekten zich voornamelijk uit tot
Schatkistpapier 576.668.494.02 per 31 December 1944 respect.
1.384.489.541.15 per 31 December 1945) en kasgeldleeningen aan
publiekrechtelijke lichamen 42.890.217.77 per 31 December 1944 respect.
73.171.025.72 per 31 December 1945, waaronder in beide gevallen een
deelname der locale banken van 150.000.en bleken met andere
daarvoor in aanmerking komende factoren de mogelijkheid te openen tot
handhaving der debet- en creditrente voor de landbouw-coöperaties.
Ten aanzien van de creditrente voor de locale banken konden wij
7
een verbetering aanbrengen 2l/2 te rekenen over 50 °/o der spaar
gelden en creditsaldi in loopende-rekening volgens de balans der banken
per 31 December 1943, terwijl over het daarboven gedeponeerde bedrag
een rente van \l/2 werd vergoed. De rente voor jaardeposito's bleef be
paald op 224 de debetrente in rekening-courant op 3 >4 °/o per jaar.
De locale banken maakten op een enkele uitzondering na geen ge
bruik van het aan haar verleende crediet.
Het officiëele disconto voor jaarpromessen bleef tot 12 September
1945 bepaald op 2]/2 °/o na dien datum viel het terug op 2% terwijl
de rente voor kasgeldleeningen, na een tijdelijke verhooging, geleidelijk
terug liep.
Toen tegen het einde van het jaar de toepassing der bepalingen
van de Beschikking Deblokkeering 1945 een verhoogde vraag naar kas
middelen veroorzaakte, werd het noodzakelijk bij de belegging de noodige
reserve in acht te nemen. Bovendien werden geregeld groote bedragen
gevergd voor de afdoening der duizenden giro-opdrachten, die als gevolg
van de saneeringsmaatregelen naar de Centrale Bank stroomden en eerst
na eenigen tijd mede door de aanstelling van tijdelijk personeel in
belangrijke mate konden worden verwerkt.
De uitkomsten van het bedrijf kunnen bevredigend worden geacht
Weliswaar zal verlaging van het tarief in de vennootschapsbelasting een
verbetering der fiscale lasten beteekenen, doch te verwachten valt, dat
onze Vereeniging tengevolge van de in voorbereiding zijnde vermogens-
aanwasbelasting een zwaar offer zal moeten brengen.
Accountants-controle. De controle over de administratie der Centrale Bank werd ook
dit jaar gevoerd door de Heeren Dijker, Jonkers Co., accountants
te Rotterdam.
Inspectie, statistiek, Tot begin Mei 1945 was het, een enkel geval uitgezonderd, voor
belastingen. onze inspecteurs en adjunct-inspecteurs onmogelijk de controle-werkzaam
heden bij onze leden te verrichten. Zoodra de belemmeringen door de
bevrijding werden opgeheven, kon het controle-werk met kracht ter hand
genomen worden.
De geldsaneeringsmaatregelen maakten het echter in September
noodzakelijk die werkzaamheden te staken alle krachten van den buiten
dienst waren noodig om de helpende hand te bieden bij de groote moeilijk
heden, waarmede de boerenleenbanken tengevolge van den overstelpenden
arbeid te kampen kregen. Enkele kassiers bleken wegens hun leeftijd tegen
de moeilijkheden niet opgewassen, zoodat naar voor hun taak berekende
nieuwe functionnarissen moest worden omgezien, waarbij de afdeeling
inspectie met raad en daad ter zijde stond. Talrijke vergaderingen werden
belegd, waarin de saneeringsmoeilijkheden werden toegelicht. Uitbreiding
van het aantal adjunct-inspecteurs was noodzakelijk, temeer, daar ver
schillende inspecteurs en adjunct-inspecteurs ter vervulling van hun mili
taire verplichtingen werden opgeroepen.
Het eerste halfjaar 1946 moest geheel worden besteed aan admi
nistratieve hulp en voorlichting bij de locale banken. Binnen niet te
langen tijd zal de afdeeling inspectie haar controle-taak echter weer ten