26
echter door de industrie ruimere leveringstijden gevraagd met het oog op defensie-orders, waaraan
voorrang moest worden verleend.
Bij een 7-tal boerenleenbanken werd de administratie gemechaniseerd. De omschakeling ver
liep, dank zij de medewerking van de Inspectiedienst van de Centrale Bank, vrijwel geheel zon
der stagnatie.
Door de uitbreiding van de werkzaamheden van de plaatselijke boerenleenbanken steeg het
verbruik van de hoeveelheden formulieren, boeken en kaartsystemen aanmerkelijk.
Tot onze spijt moesten wij enkele keren constateren, dat boerenleenbanken zonder vooraf in
gewonnen advies van de afdeling Bedrijfsorganisatie, overgingen tot aanschaffing van machines of
kantoorinrichting, welke achteraf minder doeltreffend voor haar bedrijf bleken te zijn.
Ook met betrekking tot het door de boerenleenbanken zelf laten drukken van de door de
Centrale Bank voorgeschreven formulieren moeten wij een waarschuwend woord laten horen, omdat
het nog al eens gebeurt, dat reeds verouderde formulieren worden herdrukt, hetgeen èn voor de
plaatselijke boerenleenbank èn voor de Centrale Bank onaangename gevolgen heeft.
Aas, Effecten en Deviezen. Het kasverkeer bij de Centrale Bank weerspiegelde de alge
mene tendens van de geldomzetten in 1951. Terwijl de gevolgen van de opening der vijandelijkhe
den in Korea in 1950 hadden geleid tot zeer hoge totaalomzetten bij onze kas, namen deze in de
loop van 1951 wederom geleidelijk af, waardoor thans de cijfers iets beneden die van 1950 bleven.
De stortingen door boerenleenbanken bedroegen 56 millioen (in 1950: 58 millioen), de opnamen
beliepen 260 millioen (in 1950: 267 millioen).
De sterke daling der obligatie-koersen, vooral sedert April, bracht mede, dat zeer vele cliën
ten gebruik maakten van de mogelijkheid tot betaling hunner aanslagen in de Vermogens-Aanwas-
Belasting en in de Vermogens-Heffing-Ineens door middel van Staatsfondsen, hetgeen hun een
korting van ongeveer 15% opleverde. De verdere afwikkeling der Effecten-registratie alsmede de
omwisseling van de laatste recepis der 3% investeringscertificaten (met de daaraan verbonden
verkoop, deponering in open bewaargeving of opzending der stukken) beïnvloedden in de loop van
dit jaar de werkzaamheden der Effectenafdeling, Verzorgd werd de uitgifte van Boerenleenbank
deposito-brief terwijl regelmatig bemiddeling werd verleend bij uitgifte van obligaties en aandelen
door coöperaties in de landbouwsector.
Voortgegaan werd met de uitbouw van de Deviezenafdeling. Vooral het betalingsverkeer on
zer cliëntèle in land- en tuinbouw met Engeland, België en Duitsland nam aanzienlijk in omvang toe.
Boekhouding. Gedurende het afgelopen boekjaar vond een verdere stijging van het aantal
boekingsposten plaats. Van gemiddeld 3000 in 1950 steeg dit cijfer tot gemiddeld 3500 posten
per dag.
Door de regelmatige toezending van dagafschriften van de rekening aan de aangesloten boe
renleenbanken en aan onze overige cliënten is een dagelijkse controle op de juistheid van de ver
richte boekingen mogelijk gemaakt, welke controle zeer doeltreffend is gebleken.
Giro. Ook in 1951 ontwikkelde zich de werkzaamheden bij de afdeling Giro der Centrale
Bank overeenkomstig de toeneming van het girale betalingsverkeer bij de plaatselijke banken. Werd
in 1950 door tussenkomst van de Centrale Bank ruim 1,7 milliard overgeschreven, in 1951 werd
de 2 milliard met ruim 153 millioen overschreden. Van aangesloten Boerenleenbanken werd aan
opdrachten ontvangen voor een totaal bedrag van 376 millioen; van andere banken in totaal voor
622 millioen en van cliënten der Centrale Bank voor 1.155 millioen. Van de 700.000 opdrachten
waren er ruim 400.000 afkomstig van de aangesloten boerenleenbanken.
Rechtskundige Afdeling. Bij het verstrekken van voorschotten en credieten door de plaat
selijke Boerenleenbanken kwamen steeds meer gevallen voor waarin geen gebruik kon worden ge
maakt van een der vele standaardformulieren, welke de Centrale Bank voorradig heeft. Voor al
deze gevallen moesten speciale acten worden gereed gemaakt, die in meer of mindere mate van ge-
27
bruikelijke formulieren afwijken. Het gereed maken van deze acten vereiste in het verslagjaar als
gevolg van de grote uitbreiding van de toegestane voorschotten en credieten veel zorg en heel
veel tijd.
Daarnaast bracht voorbereiding en uitvoering van velerlei objecten de intensivering beogende
van de land- en tuinbouw een groot aantal extra werkzaamheden mede. De steun van overheids
wege bij de financiering ontvangen in de vorm van borgstellingen en subsidies, maakte een voortdu
rend overleg met velerlei instanties noodzakelijk; dit overleg had diverse nieuwe regelingen tot re
sultaat. Bovendien kon in vele gevallen voorlichting worden verstrekt en juridische bijstand worden
verleend bij de oprichting van Aardappelbewaarplaatsen, K.I.-verenigingen, Groenvoederdrogerijen
en dergelijke.
Op zuiver juridisch terrein moesten vele adviezen worden verstrekt niet alleen over vraagstuk
ken de boerenleenbanken rechtstreeks rakende, maar ook terzake van wederopbouw en afwikkeling
van oorlogsschade, kwesties betreffende het zegelrecht en dergelijke.
De invordering van kwade posten bleef vergeleken met het voorafgaande jaar, vrijwel sta
tionair, terwijl faillissementen onder de leden van onze boerenleenbanken in het verslagjaar practisch
niet zijn voorgekomen. Wij achten ons gerechtigd hieruit te concluderen, dat in de land- en tuin
bouwsector de algemene toestand van het bedrijfsleven nog steeds gezond kan worden genoemd, al
zal een voorzichtig en conservatief beleid van de beheerders onzer banken zonder twijfel ook het
zijne daartoe hebben bijgedragen. Moge het ook in de toekomst steeds zo blijven.
Boerenleenbanken. Wij rekenen het ons tot een voorrecht bij deze te huldigen de boeren
leenbanken, die in 1952
VIJFTIG JAREN
haar sociale taak naar Christelijke beginselen ten bate van de boeren- en tuindersstand hebben uit
geoefend. De boerenleenbanken, die ten getale van 20 het gouden jubileum herdenken, zijn de vol
gende:
Aarle-Rixtel
opgericht 12 Januari
1902
St. Odiliënberg
opgericht 8
Mei
1902
Donk
17 November
1902
Ossendrecht
30
November
1902
Drunen
27 Februari
1902
Oudenbosch
21
Februari
1902
Eersel
15 Juni
1902
Posterholt
10
Maart
1902
Herten
21 December
1902
Spaarnwoude
27
November
1902
Lage Zwaluwe
26 April
1902
Stramproy
19
October
1902
Lith
9 Februari
1902
Venlo
9
Maart
1902
Maasbommel
23 November
1902
Vlodrop
H
September
1902
Made
20 Juli
1902
Vorstenbosch
3
Augustus
1902
Naaldwijk
19 Juni
1902
Wehl
21
Februari
1902
In het jaar 1951 traden de volgende boerenleenbanken tot onze Centrale Bank als lid toe:
De nieuw opgerichte Coöp. Boerenleenbank te Venhorst (N.-Br.
De reeds langer bestaande Coöp. Boerenleenbank, Spaar- en Voorschotbank te Kerkrade (L.);
De nieuw opgerichte Coöp. Boerenleenbank te Zoetermeer (Z.-H.);
De reeds langer bestaande Coöp. Boerenleenbank te de Weere (Abbekerk) (N.-H.).
Aan het einde van 1951 bedroeg het aantal aangesloten boerenleenbanken 588, volgens de
plaats harer vestiging verdeeld als volgt:
Noord-Brabant
209
Noord-Holland
30
Limburg
162
Zeeland
11
Gelderland
74
Utrecht
8
Overijssel
46
Drenthe
Zuid-Holland
34
Friesland
7
7
